20 Postaci nauki | Autorzy | Redakcja | Pobierz

W poszukiwaniu
lepszego świata
20 opowieści
o postaciach nauki

Z okazji 70-lecia PAN, przypadającego na 2022 rok, Akademia wydała książkę „W poszukiwaniu lepszego świata. 20 opowieści o postaciach nauki”. To opowieść o ludziach nauki, o pasji, z jaką poznawali świat, i o trudnościach, z jakimi się mierzyli.

Wybraliśmy dwadzieścia związanych z Polską wybitnych postaci, żyjących na przestrzeni wieków i reprezentujących różne dyscypliny naukowe.

Niezwykły jest zamysł, aby losy bohaterów, nierzadko dramatyczne i silnie uwikłane w historię, przybliżyli nam współcześni polscy pisarze i pisarki.

Powstała wyjątkowa, polifoniczna opowieść o nauce i jej historii, a także spotkanie ze współczesną polską literaturą, z wrażliwością i inwencją autorek i autorów, którzy sformalizowanemu światu naukowych teorii przywrócili uczucia, emocje, pragnienia i wyobrażenia swoich bohaterów.

20 POSTACI NAUKI

"Dwadzieścioro znanych współczesnych pisarek i pisarzy podjęło się ważnego i ciekawego zadania – przybliżenia sylwetek polskich uczonych. Ich indywidualny i niepowtarzalny punkt widzenia odsłania przed czytelnikami zupełnie nieoczekiwane perspektywy, pokazując odkrycie naukowe jako część kulturowego i społecznego szerszego kontekstu. Tym samym postacie naukowców stają się mniej odległe, a ich dokonania – nawet jeśli nie do końca zrozumiałe – to jednak bliższe życiu".

Olga Tokarczuk

MIKOŁAJ KOPERNIK

„Są rzeczy ważniejsze niż bliskość dwojga ludzi.” — „Jakie rzeczy?”. W odpowiedzi wskazała na niebo, iskrzące się od gwiazd. „Te rzeczy” — powiedziała. Retyk nie był pewny, czy miała na myśli dzieło swego ukochanego, czy Opatrzność...
Maciej Hen

Więcej 

JAN HEWELIUSZ

To, czego może mu pozazdrościć każdy uczony, to zbioru ponad 300 tomów z dziedziny astronomii i nauk ścisłych oraz własnego wydawnictwa, w którym publikował na znakomitym poziomie swoje naukowe dzieła...
Stefan Chwin

Więcej 

IGNACY DOMEYKO

Tam pozostawił po sobie dużo więcej: pasmo andyjskich Kordylierów dostało po nim imię i góra, i miejscowość, biblioteki i place, i odkryty przez niego związek chemiczny; nawet szkielet tyranozaura...
Wojciech Nowicki

Więcej 

IGNACY ŁUKASIEWICZ

Niósł przed sobą lampę, jakiej nikt nie widział, wykonaną ze stali i szkła. W środku tańcował nie zwykły, jasny ogień, który nie chciał zgasnąć. Ludzie poprzyklejali twarze do szyb, żeby móc go obserwować...
Łukasz Orbitowski

Więcej 

Maria
ZAKRZEWSKA

Nie próżnowałam. Nigdy. Mając niespełna trzydzieści lat, założyłam pierwszy w kraju szpital dla kobiet i dzieci, obsługiwany przez same kobiety. Byłam wtedy doświadczoną położną, mogłam więc dzielić się wiedzą z innymi. Moje współpracownice odbywały w szpitalu praktyki i szkolenia...

Sylwia Chutnik

Więcej 

JAN NIECISŁAW
BAUDOUIN DE COURTENAY

De Courtenay był zaś antysystemowy w każdym z możliwych wcieleń. Zapłacił za to odsiadką w rosyjskiej twierdzy. Zaprowadził go do niej nie obłęd, lecz nieprzejednana postawa moralna...
Krzysztof Siwczyk

Więcej 

MARIA SKŁODOWSKA-CURIE

Życie Marii Skłodowskiej-Curie ma już ustaloną, niejako oczywistą trajektorię: córka nauczycieli, najmłodsza z pięciorga dzieci, wczesna utrata matki. Wyjazd do Francji, studia, małżeństwo z pokrewnym jej duchowo badaczem...
Izabela Morska

Więcej 

MARIAN SMOLUCHOWSKI

Jak mogło być w Cieszynie w styczniu 1915? Izba wielka czy mała, zimna czy ciepła? Podgrzali w piecu profesorowi, żeby nie przemarzł? W mundur go wsadzili, sparring partnera Einsteina, czy bardziej na luzie?
Andrzej Muszyński

Więcej 

FLORIAN ZNANIECKI

Gdy pytam, gdzie mogłabym spotkać Floriana, widzę pisarki/akademiczki i pisarzy/akademików idących od nauki do literatury w poszukiwaniu języka mogącego ich/mnie zbliżyć do rozpoznania rzeczywistości....
Inga Iwasiów

Więcej 

Józefa
JOTEYKO

Józefa z plikiem kartek podchodzi do pulpitu. Na sali robi się cicho. Stara się nie stresować, nie myśleć o tym, że przed nią z Polaków w Collège de France wykładał tylko Mickiewicz...

Mikołaj Łoziński

Więcej 

RUDOLF WEIGL

Epidemia nigdy się nie kończy, tylko czeka przyczajona w zakamarkach futer i w ciepłej krwi. Ma swoje ulubione gatunki, trasy, które pokonuje wraz z nimi, kryjówki, które trzeba poznać...
Paweł Goźliński

Więcej 

BRONISŁAW MALINOWSKI

I stworzył nową antropologię.
Język jest kluczem, drzwiami zaś brak wcześniejszych założeń. Trzeba przestąpić próg, a za progiem uczyć się panujących tam zasad...
Ignacy Karpowicz

Więcej 

LUDWIK HIRSZFELD

Jeszcze niedawno, uzbrojeni w szczepionki, (...) przekonani, że światowe kataklizmy należą do historii, która już nigdy nie miała się powtórzyć, słuchaliśmy opowieści o epidemiach z bezpiecznego dystansu, jaki dawała...
Kaja Malanowska

Więcej 

JAN CZOCHRALSKI

Wszystko, co się mu przydarzyło w latach po pierwszej wojnie, zawdzięczał metalowi B. A ten był stopem. Stopem, czyli harmonijną mieszaniną różnych substancji, mieszaniną perfekcyjną...
Piotr Siemion

Więcej 

Stefan
BANACH

Matematyki i języków obcych nauczył się sam; pracował w księgarni, utrzymywał z korepetycji. I wojna światowa go ominęła: jest krótkowzroczny (...). Matematykę kocha, ale niespecjalnie interesuje go kariera...

Weronika Murek

Więcej 

ROMAN INGARDEN

Młody mężczyzna na pierwszym zdjęciu nigdy się nie zestarzeje. Stary mężczyzna na drugim zdjęciu nigdy nie był młody.
Obydwaj nie umrą, choć zdjęcia można zniszczyć...
Wit Szostak

Więcej 

ALFRED TARSKI

— Prawdę mówiąc... — odparł Tarski. — Prawdę mówiąc...
— Alfred po prostu nie chciał cię martwić — wtrącił jego brat, Wacław.
— Prawda?
Maciej Miłkowski

Więcej 

STANISŁAW ULAM

Jego cokolwiek cichy udział w ukształtowaniu naszej współczesności
jest imponujący, więc spokojnie można by się zamachnąć i przedstawić postać Stanisława Ulama w dziewięćdziesięciu dwóch (...) odsłonach...
Łukasz Zawada

Więcej 

LESZEK KOŁAKOWSKI

Z tego nieusuwalnego pęknięcia w ludzkim świecie wyskakuje diabeł i przekonanie Kołakowskiego o istnieniu metafizycznego zła odbieram dziś jako najgłębsze duchowe powinowactwo. Czy da się wykorzenić zło? Nie...
Joanna Bator

Więcej 

Zofia
KIELAN-JAWOROWSKA

Zofia Kielanówna machająca łopatą na podworcach Muzeum Zoologicznego miała 20 lat. Była uparta i wierna wyborowi swoich naukowych pasji — a szlif charakteru, jaki otrzymała w domu, w harcerstwie i powstaniu pozwolił jej osiągnąć bardzo wiele...

Piotr Wojciechowski

Więcej 

Autorzy

Maciej Hen

Stefan Chwin

Wojciech Nowicki

Łukasz Orbitowski

Sylwia Chutnik

Krzysztof Siwczyk

Mikołaj Łoziński

Izabela Morska

Andrzej Muszyński

Inga Iwasiów

Paweł Goźliński

Ignacy Karpowicz

Kaja Malanowska

Piotr Siemion

Weronika Murek

Wit Szostak

Maciej Miłkowski

Łukasz Zawada

Piotr Wojciechowski

Joanna Bator

Redakcja

Jerzy Duszyński

Koncepcja, redakcja

Anna Plater-Zyberk

Koncepcja, redaktor prowadząca

Eliza Kącka

Redakcja

Agata ​„Endo​” Nowicka

Ilustracje

Anna Piwowar

Projekt graficzny i skład

Tłumaczenie: Antonia Lloyd-Jones, Eliza Marciniak

Czytaj

Read

Pobierz

Download

Polska Akademia Nauk. Ilustracje wykonała ​Agata ​„Endo​” Nowicka

Polityka prywatności  Deklaracja dostępności