Komitety

W dobie populizmu i dezinformacji PAN stoi na straży rzetelnej wiedzy. Akademia jest znaczącym forum refleksji naukowej. Zabiera głos w sprawach istotnych dla społeczeństwa, takich jak zmiana klimatu, ochrona przyrody, zdrowie publiczne czy poprawna polszczyzna. Reaguje na bieżące wydarzenia i pomaga zrozumieć świat. W PAN powstają liczne opinie, stanowiska, ekspertyzy i prognozy. Opracowują je przede wszystkim komitety, a także zespoły doradcze.

W Akademii działa kilkadziesiąt komitetów. To grona zrzeszające specjalistki i specjalistów z różnych obszarów nauki. Tworzą one przestrzeń dla wymiany intelektualnej i budowania relacji między uczonymi. Są krajową reprezentacją środowisk i dyscyplin naukowych. Pełnią funkcje doradcze i dzielą się na trzy typy.

Komitety naukowe

Zajmują się konkretną dyscypliną naukową (lub pokrewnymi dyscyplinami naukowymi). Członkowie komitetu są wyłaniani w wyborach tajnych. Kandydować i głosować mogą naukowcy z całego kraju, również spoza PAN (np. z uniwersytetów). Swoich przedstawicieli wybierają fizycy, biochemicy, socjologowie itd. W skład komitetu wchodzą też członkowie krajowi Akademii (zgodnie z ich specjalnościami), a także eksperci z różnych dziedzin życia gospodarczego i społecznego oraz praktycznego zastosowania nauki.

Szczegółowe informacje i lista wszystkich komitetów naukowych są dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej PAN oraz w załączonej publikacji Komitety Polskiej Akademii Nauk.

Komitety problemowe

Zajmują się złożonymi kwestiami na pograniczu kilku obszarów nauki. Członkami komitetu są uczeni i eksperci o różnych specjalnościach. Powołuje ich Prezydium PAN, które decyduje również o utworzeniu komitetu.

Szczegółowe informacje i lista wszystkich komitetów problemowych są dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej PAN.

Komitety narodowe

Utrzymują i rozwijają współpracę z międzynarodowymi organizacjami naukowymi. Powołuje je Prezydium PAN na wniosek prezesa Akademii. Funkcję komitetu narodowego mogą także pełnić komitety naukowe i komitety problemowe.

Szczegółowe informacje i lista wszystkich komitetów narodowych są dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej PAN.

Komitety przy Wydziałach

Komitety przy Prezydium

Adres do korespondencji:

Biuro Współpracy z Zagranicą PAN,

00-901 Warszawa, Pałac Kultury i Nauki,

tel. 22/656-63-71,

e-mail: renata.kuskowska@pan.pl

Zakres działania:

Komitet koordynuje współdziałanie polskiego środowiska naukowego z Europejską Fundacją Nauki (ESF), europejskim zrzeszeniem 67 narodowych akademii nauk i 29 organizacji z różnych krajów. Europejska Fundacja Nauki finansuje badania i koordynuje realizację kilkudziesięciu programów i sieci badawczych oraz organizację warsztatów i konferencji poruszających aktualne problemy naukowe. Inicjuje również wspólne prace studialne nad strategicznymi zagadnieniami europejskiej polityki naukowej.

Przewodniczący:

czł. rzecz. PAN Michał Kleiber, Prezes PAN

Adres do korespondencji:

– Komisja ds. etyki w nauce,

00-901 Warszawa, Pałac Kultury i Nauki,

tel. 22/656-70-54 lub 22/656-66-67, faks 22/620-49-10,

e-mail: o.achmatowicz@upcpoczta.pl,

– Biuro Współpracy z Zagranicą PAN,

00-901 Warszawa, Pałac Kultury i Nauki,

tel. 22/656-63-71,

e-mail: renata.kuskowska@pan.pl

Zakres działania:

Komitet koordynuje współdziałanie polskiego środowiska naukowego z Europejską Siecią Komisji ds. Rzetelności w Nauce (ENRIO). Organizacja ta stwarza pole do dyskusji i wymiany doświadczeń w zakresie zarzutów dotyczących niewłaściwego postępowania w działalności badawczej. Zajmuje się organizacją szkoleń edukacyjnych nt. dobrych praktyk w nauce, opracowuje wnioski i propozycje na podstawie uzgodnień między członkami ENRIO i przedkłada je organizacjom międzynarodowym. Współpracuje z innymi organizacjami zainteresowanymi kwestiami rzetelności w badaniach naukowych.

Przewodniczący:

czł. koresp. PAN Andrzej Górski, Wiceprezes PAN

Adres do korespondencji:

Biuro Współpracy z Zagranicą PAN,

00-901 Warszawa, Pałac Kultury i Nauki,

tel. 22/620-43-49 lub 22/656-62-16,

e-mail: joanna.szwedowska@pan.pl

Zakres działania:

Komitet koordynuje współdziałanie polskiego środowiska naukowego z Międzyakademijnym Panelem Problemów Międzynarodowych (IAP), organizacją finansowaną przez UNESCO. Dąży ona do zwiększenia zaangażowania społecznego w dialog na temat kluczowych problemów o skali globalnej i ich naukowych aspektów. Ponadto organizacja dostarcza niezależnych naukowych opinii politykom i decydentom. Pomaga także w zakładaniu nowych akademii nauk na całym świecie oraz wspiera ich rozwój. Sponsoruje programy dla młodych naukowców i promuje współpracę pomiędzy instytucjami naukowymi. Utworzona w ramach IAP międzynarodowa grupa Biosecurity Working Group, której od 2010 r. przewodniczy Polska Akademia Nauk, ma na celu szerzenie informacji w środowisku naukowym na temat bezpieczeństwa biologicznego oraz zagrożeń związanych z możliwością wykorzystania wyników badań naukowych w sposób niezgodny z pierwotnymi założeniami (np. do celów bioterroryzmu).

Przewodniczący:

czł. koresp. PAN Andrzej Górski, Wiceprezes PAN

Adres do korespondencji:

Wydział III Nauk Ścisłych i Nauk o Ziemi PAN,

00-901 Warszawa, Pałac Kultury i Nauki,

tel. 22/620-43-49 lub 22/656-60-63, 22/620-06-97

e-mail: wydzial_3@pan.pl;  janusz.lipkowski@wp.pl

Zakres działania:

Komitet koordynuje współdziałanie polskiego środowiska naukowego z Międzynarodową Radą Nauki (ICSU), organizacją pozarządową skupiającą 120 narodowych instytucji naukowych ze 140 krajów oraz 31 międzynarodowych unii naukowych. Ma ona na celu promowanie międzynarodowej działalności badawczej w różnych dziedzinach nauki oraz wykorzystywanie jej dla dobra ludzkości. Organizacja skupia swoją działalność na organizowaniu międzynarodowych projektów badawczych i ułatwianiu kontaktów pomiędzy naukowcami z całego świata, reprezentującymi różne dyscypliny naukowe. Zajmuje się również tematyką polityki naukowej oraz dostarcza niezależnych opinii naukowych, stymulując dialog między środowiskiem naukowym a rządami, społeczeństwami i sektorem prywatnym.

Przewodniczący:

czł. koresp. PAN Janusz Lipkowski, Instytut Chemii Fizycznej PAN, Warszawa

Adres do korespondencji:

Wojskowa Akademia Techniczna, Instytut Radioelektroniki,

  1. S. Kaliskiego 2, 00-908 Warszawa,

tel. 22/683-96-46,

e-mail: andrzej.witczak@wat.edu.pl,

http//ursi.wel.wat.edu.pl

Zakres działania:

Komitet koordynuje współdziałanie polskiego środowiska naukowego z Międzynarodową Unią Nauk Radiowych (URSI), międzynarodową organizacją pozarządową, której celem jest inicjowanie i koordynowanie studiów, badań oraz wymiany naukowej w zakresie nauk radiowych. Komitet promuje współpracę międzynarodową w zakresie nauk radiowych, a w szczególności zapewnia aktywny i reprezentatywny udział polskiego środowiska naukowego w pracach Międzynarodowej Unii Nauk Radiowych. Organizuje posiedzenia i dyskusje naukowe oraz współorganizuje konferencje, sympozja i sesje naukowe, a także opracowuje raporty i ekspertyzy. Ponadto występuje z inicjatywą publikowania prac naukowych z zakresu nauk radiowych oraz upowszechnia wiedzę na ten temat w społeczeństwie, m.in. poprzez tworzenie programów wspierających młodych naukowców.

Przewodniczący:

czł. koresp. PAN Józef Modelski, Politechnika Warszawska, Instytut Radioelektroniki

  1. Nowowiejska 15/19, 00-665 Warszawa,

tel. 22/825-39-29, 22/825-73-97,

e-mail: j.modelski@ire.pw.edu.pl

 

Adres do korespondencji:

Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN,
00-135 Warszawa, ul. Twarda 51/55,
tel. 0-22/697-89-04,
e-mail: soja@zg.pan.krakow.pl; rsoja@ap.krakow.pl, znowicka@twarda.pan.pl

Zakres działania:

Koordynacja współdziałania polskiego środowiska naukowego i udziału polskich placówek badawczych w Międzynarodowym Programie „Człowiek i Biosfera” UNESCO (UNESCO-MaB), prowadzenie działań na rzecz rozszerzenia udziału polskiej nauki w programach obejmujących badania regionalnych lub globalnych zmian środowiska spowodowanych przez człowieka jak i przez samą przyrodę oraz badania ich wpływu na człowieka. Polskie rezerwaty biosfery, ich funkcjonowanie w ogólnoświatowej sieci, działania na rzecz powstawania transgranicznych rezerwatów biosfery na wschodniej rubieży Polski  są przedmiotem pracy Komitetu w bieżącej kadencji. Główny temat to powstanie Transgranicznego Rezerwatu Biosfery Roztocze organizowanego wspólnie ze stroną Ukraińską przy finansowym poparciu Ministerstwa Środowiska. Dokumentacja wymagana przez  UNESCO w Paryżu została wykonana, jej bazą są prace naukowe prowadzone głównie w Roztoczańskim PN. Porozumienia i zobowiązania obu strona zostały podpisane a cały formularz aplikacyjny z załącznikami liczącymi setki stron jest gotowy do wysłania. Ważnym zagadnieniem jest nadzorowanie wieloletniej procedury związanej z cykliczną weryfikacją rezerwatów biosfery. Polski RB Łuknajno nie spełniał warunków określonych w wymaganiach UNESCO i w ostatniej weryfikacji zaproponowano jego skreślenie. Podjęte działania zmierzają do przekształcenia RB Jezioro Łuknajno w RB Jeziora Mazurskie, który jest znacznie większy obszarowo i spełnia wymogi określone we wniosku aplikacyjnym. W ostatnich latach bardzo ważną formą przekazu były publikacje dotyczące polskich RB. Nową inicjatywą w tym zakresie  jest przygotowanie tomu dedykowanego Folia Turistica (Wyd. AWF Kraków) z publikacjami obejmującymi sprawy wpływu turystyki na środowisko rezerwatów biosfery.

Przewodniczący:
prof. dr hab. Roman SOJA – Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN, Kraków
tel. 0-692 718 303

Adres do korespondencji:

Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN,

60-809 Poznań, ul. Bukowska 19,

tel. 61/847-56-01, faks 61/847-36-68,

e-mail: kedan@man.poznan.pl

Zakres działania:

Komitet koordynuje współdziałanie polskiego środowiska naukowego z Międzynarodowym Programem „Geosfera i Biosfera” (IGBP). Zadaniem programu jest opisanie i zrozumienie wzajemnie oddziaływujących procesów fizycznych, chemicznych i biologicznych regulujących cały system Ziemi, zarówno w skali globalnej, jak i regionalnej. Program ma także na celu poznanie zmian w tym systemie oraz ich mechanizmów, będących wynikiem działalności ludzkiej. Komitet prowadzi działania na rzecz rozszerzenia badań prowadzonych nad globalnymi zmianami geosfery i biosfery oraz upowszechniania ich wyników w Polsce.

Przewodniczący:

prof. dr hab. inż. Andrzej Kędziora, Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN, Poznań

Adres do korespondencji:

– Katedra Immunologii Klinicznej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego,

  1. Rokietnicka 5D, 60-806 Poznań,

tel. 61/854-71-72, faks 61/854-71-73,

e-mail: jzeromski@ump.edu.pl;

– Biuro Współpracy z Zagranicą PAN,

00-901 Warszawa, Pałac Kultury i Nauki,

tel. 22/656-63-71,

e-mail: renata.kuskowska@pan.pl

Zakres działania:

Komitet koordynuje współdziałanie polskiego środowiska naukowego z Naukową Radą Doradczą Akademii Europejskich (EASAC), międzynarodową organizacją powstałą w 2001 r. pod patronatem Towarzystwa Królewskiego w Londynie. Organizacja pełni rolę doradczą wobec europejskich ustawodawców poprzez koordynowanie prac grup ekspertów (wyznaczonych przez członków Rady EASAC), zajmujących się ściśle określoną problematyką oraz poprzez publikację efektów tych prac w formie raportów i oświadczeń. Obecnie w sferze zainteresowań organizacji leżą trzy podstawowe grupy zagadnień, zebrane w tzw. portfolia: Environment Portfolio, Energy Portfolio oraz Biosciences Portfolio.

Przewodniczący:

prof. dr hab. n. med. Jan Żeromski, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego, Poznań