„Koniec wieńczy dzieło”. W przypadku wspólnej akcji Polskiej Akademii Nauk oraz Forum Akademickiego zwieńczeniem trzymiesięcznego projektu jest raport podsumowujący zgłoszone w ramach akcji uwagi i komentarze. Zgodnie z zapowiedziami ma on trafić na ręce ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego i – w co mocno wierzymy – zostać wykorzystany jako swoista mapa drogowa wskazująca nie tylko najbardziej istotne wyzwania stojące przed polską nauką, ale również możliwe sposoby ich zaadresowania.

Jak wskazali autorzy raportu: „zmiana kierownictwa resortu, która nastąpiła w grudniu ubiegłego roku, wyzwoliła w środowisku ogromne nadzieje”. Teraz piłka jest po stronie władz ministerstwa. To, jak wyniki raportu zostaną zagospodarowane, zadecyduje o kierunku rozwoju albo stagnacji i powolnej degradacji polskiej nauki.

Raport powstał na bazie swobody zgłaszania postulatów. Z tej możliwości skorzystało ponad 700 osób. Jednak myli się ten kto uważa, że raport to kolejna „cegła”, z której wynika jedynie diagnoza sytuacji. Autorzy Raportu otrzymali pełne spektrum problemów, z jakimi borykają się polscy akademicy. Dzięki temu byli w stanie wykrystalizować warstwę merytoryczną, w której znalazły się gotowe rozwiązania dotyczące naprawy polskiej nauki. Zgodnie z zapowiedziami raport trafi do Ministra Nauki. Jednym z głównych przymiotów raportu jest jego transparentność. Dlatego autorzy zdecydowali się dołączyć do niego zanonimizowane dane źródłowe wraz ze wszystkimi zgłoszeniami.

…liczymy, że dokument przyczyni się do nowego, jakościowego otwarcia w polskiej nauce.

– twierdzą autorzy raportu.

Razem dla dobra nauki

„Nauka do naprawy” to wspólne przedsięwzięcie Polskiej Akademii Nauk i „Forum Akademickiego”, które ma na celu zasygnalizowanie najważniejszych – zdaniem środowiska naukowego – problemów i zagadnień wymagających zmian w obecnie funkcjonującym systemie.

Od grudnia 2023 roku za pomocą formularza online przyjmowane były zgłoszenia propozycji niezbędnych zmian w systemie nauki i szkolnictwa wyższego. Nadsyłano zarówno drobne sugestie techniczno-prawne, jak i większe modyfikacje. Najczęściej, bo aż 267 razy, uczestnicy przypisali swoje zgłoszenie do obszaru finansowania nauki. Znaczna część uwag doty­czyła ewaluacji (195), szkolnictwa wyższego (181), a także spraw doktorantów i wczesnego etapu kariery oraz modelu kariery naukowej (po 159). Zmiany w zakresie etyki i dobrych praktyk w insty­tucjach naukowych pojawiły się w 140 propozycjach. Konieczność poprawy w administracji wska­zano w 91 wpisach, zaś w systemie edukacji i współpracy nauki z otoczeniem po 70 razy. Otwartego dostępu w nauce dotyczyło 54 sugestii, podobna liczba obejmowała pomysły co do popularyzacji i społecznej roli (53) i funkcjonowania Polskiej Akademii Nauk (49). Zgłaszający mogli wskazać w ankiecie więcej niż jeden obszar, którego dotyczy ich propozycja.

Po zakończeniu przyjmowania ankiet do pracy przystąpili zaproszeni przez organizatorów eksperci reprezentujący różne obszary nauki i ośrodki akademickie w kraju – ich lista jest ogólnodostępna. Wraz z inicjatorem całego przedsięwzięcia, prof. Dariuszem Jemielniakiem, dokonali analizy nadesłanych kwestionariuszy. Po ożywionych dyskusjach prowa­dzonych w trakcie kilku spotkań online spośród wszystkich zgłoszeń wyłoniono te, które zostały uznane za klu­czowe. W ten sposób powstała lista zmian koniecznych do wprowadzenia w systemie nauki.

Konkrety, konkrety, konkrety…

Autorzy raportu byli w stanie podzielić zagadnienia tematycznie. Należą do nich: Model kariery naukowej; Doktoranci i wczesny etap rozwoju kariery; Ewaluacja; Szkolnictwo wyższe; Finansowanie nauki; Polska Akademia Nauk; Etyka i dobre praktyki w instytucjach naukowych; Otwarty dostęp w nauce.

Każdy z postulatów wchodzący w główne zagadnienia tematyczne został następnie zwięźle i merytorycznie rozwinięty. Zachęcamy do zapoznania się z całym raportem.