Działanie władz PAN w latach 2015-2022

Sala wypełniona osobami

Kończy się kadencja kierownictwa PAN. Prof. Jerzy Duszyński był prezesem Akademii przez ostatnich osiem lat.

Korporacja członków

Podczas ostatnich dwóch kadencji wybory członków krajowych były przeprowadzane trzykrotnie. Do grona uczonych dołączyło 120 nowych przedstawicieli nauki. W tym czasie Akademia pożegnała 116 zasłużonych dla PAN członków. Zwiększyła się liczba kobiet w Akademii. Między rokiem 2016 a 2021 ich odsetek znacząco wzrósł – z 4,9% do 13,1% ogólnej liczby członków.

Zgromadzenie Ogólne PAN przyjęło w tym czasie kilka ważnych stanowisk, w tym w sprawie migracji. Z kolei Prezydium PAN przyjęło 16 stanowisk, w tym dotyczące pomniejszenia znaczenia nauki wśród priorytetów Komisji Europejskiej, prób blokowania wolności debaty naukowej oraz planowania przestrzennego na poziomie kraju.

Badacze angażowali się w liczne wydarzenia i przedsięwzięcia, m.in. Forum dla praworządności. Kontynuowana była i rozwijana współpraca z licznymi organizacjami międzynarodowymi i zagranicznymi partnerami.

Stacje zagraniczne PAN zorganizowały szereg konferencji, wydarzeń naukowych lub wystaw – łącznie aż 750 takich inicjatyw. Zrealizowały wiele projektów, np. Centrum Badań Historycznych w Berlinie realizuje projekt polsko-niemieckiego podręcznika dla gimnazjum i liceum. W 2018 r. zlikwidowano Stację Naukową w Moskwie, a w 2020 r. nastąpiło czasowe przeniesienie Przedstawicielstwa PAN z Kijowa na teren Polski.

Podczas dwóch kadencji władz zmniejszono liczbę komitetów naukowych z 95 do 77, a komitetów problemowych o dwa. Natomiast w 2021 r. utworzono Komitet Nauk o Komunikacji Społecznej i Mediach PAN.

Instytuty PAN

Już podczas pierwszej kadencji kierownictwo rozpoczęło porządkowanie profili PAN w bazie biliometrycznej Scopus. Niejednokrotnie dany Instytut występował tam pod kilkunastoma wariantami afiliacyjnymi. Ujednolicenie nazw skutkowało pełnym odzwierciedleniem dorobku PAN jako całości, ale także każdego Instytutu indywidualnie.

Jednostki PAN są liderem w pozyskiwaniu grantów unijnych. Suma netto funduszy z programu H2020 to niemal 70 mln zł. Ich działalność naukowa jest oceniona bardzo wysoko – wg ostatniej ewaluacji 17 dyscyplin naukowych prowadzonych w instytutach PAN otrzymało najwyższą kategorię A+, a kolejnych 40 kategorię A.

Instytuty prowadzą szkoły doktorskie samodzielnie lub z innymi jednostkami. Wg danych z 2021 r. doktorantów w PAN było ponad 1,7 tys., z czego 23% stanowili cudzoziemcy. Wyróżniający się młodzi badacze od 2016 r. mogą otrzymać stypendia Prezesa PAN.

Zespoły doradcze

W ramach struktury Akademii działały grupy naukowców, nakierowane na konkretne zagadnienia. Zespół doradczy ds. COVID-19 monitorował przebieg epidemii COVID-19, analizował możliwe scenariusze i formułował zalecenia. Zespół doradczy ds. kryzysu klimatycznego doradzał w zakresie osiągnięcia przez Polskę neutralności klimatycznej. Natomiast Zespół ds. opracowania projektu założeń zmian w ustawie o PAN miał za zadanie przygotować projekt nowelizacji ustawy o PAN z uwzględnieniem głosu środowiska naukowego.

Kancelaria PAN

Akademia zabierała głos w wielu ważnych sprawach. Organizowaliśmy wiele spotkań, m.in. warsztaty dotyczące afrykańskiego pomoru świń, ochrony zasobów Puszczy Białowieskiej, konferencję o zmianach klimatycznych w Polsce.

Specjalna jednostka wspierała badaczy w staraniach o uzyskanie grantu Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERC). W 2018 r. Polska Akademia Nauk uzyskała projekt stypendialny Cofund PASIFIC, w ramach którego realizowane są dwuletnie stypendia dla badaczy z całego świata.

Od początku wybuchu wojny w Ukrainie Akademia prężnie wspiera badaczy ukraińskich. Zorganizowała program wsparcia dla naukowców z Ukrainy uciekających przed działaniami wojennymi. Kolejne edycje pozwoliły na przyjęcie ponad 250 osób w jednostkach PAN. Obecnie trwa nabór na program wsparcia grup badawczych. W działaniach pomocowych i informacyjnych bardzo aktywna była także Akademia Młodych Uczonych.

Wiceprezesi PAN w kadencji 2015-2018

  • prof. Edward Nęcka, członek rzeczywisty PAN
  • prof. Stefan Malepszy, członek rzeczywisty PAN
  • prof. Paweł Rowiński, członek rzeczywisty PAN
  • prof. Elżbieta Frąckowiak, członek rzeczywisty PAN
  • prof. Stanisław Czuczwar, członek rzeczywisty PAN

Wiceprezesi PAN w kadencji 2019-2022

  • prof. Stanislaw Filipowicz, członek rzeczywisty PAN
  • prof. Romulad Zabielski, członek korespondent PAN
  • prof. Paweł Rowiński, członek rzeczywisty PAN
  • prof. Roman Słowiński, członek rzeczywisty PAN
  • prof. Stanisław Czuczwar, członek rzeczywisty PAN

Źródło informacji i zdjęć: Polska Akademia Nauk