Niewielkie cząstki tworzyw sztucznych uwalniają w środowisku wodnym chemikalia niebezpieczne dla ludzi i zwierząt. Badania zespołu naukowców z Instytutu Chemii Fizycznej PAN pod kierunkiem prof. Jana Paczesnego wykazały, że wpływają one również negatywnie na różne typy bakteriofagów odpowiedzialnych za niszczenia bakterii i wspieranie utrzymanie równowagi biologicznej w wodnym ekosystemie.

Mikro- i nanoplastik po przedostaniu się do środowiska stanowi poważny problem dla systemów wodnych: jezior, rzek, mórz i oceanów. Tam powoli się rozkłada, uwalniając wiele szkodliwych związków.

Akcja – dezaktywacja

Zespół Instytutu Chemii Fizycznej PAN zbadał, jak mikroplastik wpływa na ilość bakteriofagów w środowisku wodnym. Bakteriofagi odgrywają istotną rolę w utrzymaniu równowagi kultur bakterii we wszystkich środowiskach wodnych, od oceanu po ścieki, niszcząc nawet do 40% biomasy bakteryjnej. Wyniki badań zespołu IChF PAN wykazały, że związki chemiczne wyciekające z obecnych w wodzie polimerów mogą dezaktywować nawet połowę bakteriofagów.

Nanoplastik transportuje bakterie

Kiedy mikroplastik dostanie się do środowiska, na jego powierzchni znajduje się warstwa biofilmu pełniącego funkcję m.in. magazynu pokarmu dla drobnoustrojów. Sprzyja to kolonizacji mikroorganizmów. Transportowane przez mikroplastik szczepy bakterii mogą rozrastać się w sposób niekontrolowany, wpływając na ekosystemy w strefach wodnych i atakując bez kontroli bakteriofagów nie tylko zwierzęta, ale także ludzi.

Zagrożenie dla całego łańcucha pokarmowego

Materiały syntetyczne przedostając się do zbiorników wodnych, mogą ulegać degradacji pod wpływem promieniowania UV, degradacji chemicznej, a nawet biodegradacji. Rozdrobnione małe cząstki tworzyw sztucznych gromadzą w zbiornikach wodnych i bardzo długo w nich pływają. Mikroplastik docierając do przewodu pokarmowego ryb i innych zwierząt zaburza florę bakteryjną ich jelit, odkłada się też w innych tkankach. Wraz z pożywieniem trafia do układu pokarmowego człowieka, gdzie gromadzi się,  prowadząc do poważnych problemów zdrowotnych.

Prace nad wpływem mikroplastiku na fagi zostały opublikowane w czasopiśmie „Journal of Environmental Quality”.

Więcej informacji o badaniach: https://ichf.edu.pl/wydarzenia/na-ratunek-bakteriofagom .

O instytucie

Instytut Chemii Fizycznej Polskiej Akademii Nauk jest wiodącą jednostką badawczą w Polsce. Założony w 1955 roku, może poszczycić się najwyższą kategorią naukową przyznawaną przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (A+). Każdego roku pracownicy Instytutu publikują ponad 200 publikacji naukowych (w tym w tak prestiżowych czasopismach jak „Nature” czy „Science”), są również autorami wielu patentów. IChF PAN angażuje się w kształcenie młodej kadry naukowej poprzez dwie szkoły doktorskie oraz bogatą ofertę stypendialną dla studentów pierwszego i drugiego stopnia studiów.

https://ichf.edu.pl/