Nagrody Naukowe „Polityki” dla badaczy PAN

Sebastian Trojankowski i Michał Przeperski

Dr Michał Przeperski (Instytut Historii Nauki PAN) i dr Sebastian Trojanowski (Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika PAN) otrzymali Nagrody Naukowe „Polityki” za 2021 rok. Kapituła przyznała wyróżnienia także czterem finalistom, którzy pracują w instytutach Akademii. Gratulujemy!

Do ścisłego finału dotarło w sumie 15 uczonych, wybranych z ponad 400 kandydatów. Jury wskazało pięcioro zdobywców nagród głównych (po 15 tys. zł każda). Wśród nich są dwaj naukowcy PAN.

Analityk historii najnowszej

W kategorii nauki humanistyczne nagrodę odebrał dr Michał Przeperski (Pracownia Historii Idei Humanistycznych i Społecznych, Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów PAN).

Dr Przeperski jest badaczem historii najnowszej. Jego doktorat ukazał się w formie książki „Mieczysław F. Rakowski. Biografia polityczna” w wydawnictwie Instytutu Pamięci Narodowej. To przykład wnikliwego dzieła naukowego, odważnie konfrontującego się z białą i czarną legendą znanego dziennikarza, redaktora i polityka.

Dr Przeperski pracuje nad habilitacją, w której zajmuje się badaniem transformacji ustrojowej Europy Środkowej. Porównuje doświadczenia Polski i Węgier, poczynając od lat 80. XX w. Zastanawia się, na ile państwa te były dla siebie punktami odniesienia i czy strukturalne podobieństwa pomiędzy oboma społeczeństwami pozwalają na wyjaśnienie fenomenu współczesnej popularności idei populistycznych. We współpracy z Centrum Badań nad Historią Najnowszą w Poczdamie przygotowuje szerszy, międzynarodowy program badań porównawczych.

Badacz ciemnej materii

W kategorii nauki ścisłe kapituła przyznała nagrodę dr. Sebastianowi Trojanowskiemu (Grupa Astrofizyki Cząstek – AstroCeNT z Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika PAN, Zakład Fizyki Teoretycznej Narodowego Centrum Badań Jądrowych).

Dr Sebastian Trojanowski jest dyplomowanym chemikiem, fizykiem i matematykiem. Sprawnie porusza się zarówno w sferze nauki teoretycznej, jak i doświadczalnej. Wykorzystuje to m.in. w poszukiwaniach odpowiedzi na jedno z najtrudniejszych pytań współczesnej fizyki i kosmologii. Dotyczy ono natury tzw. ciemnej materii, znaczącego składnika bilansu Wszechświata, który wymyka się wyjaśnieniom prowadzonym w tradycyjny sposób.

Dr Trojanowski bada nowe modele teoretyczne przewidujące własności ciemnej materii, a jednocześnie proponuje doświadczenia, które mogłyby potwierdzić (lub obalić) ich trafność. Jest jednym z pomysłodawców eksperymentu FASER, który powstaje przy Wielkim Zderzaczu Hadronów w ośrodku CERN pod Genewą. Uzyskane tam rezultaty mogą pomóc w zrozumieniu nie tylko zjawisk kosmologicznych, ale także tego, co spaja jądra atomowe. Badania otworzą też nową erę w pomiarach nieuchwytnych neutrin.

Dr Trojanowski bierze udział w pracach nad rozszerzeniem tego programu badawczego o kolejne eksperymenty. Należy do elitarnej grupy Physics Beyond Colliders przy CERN. Jednocześnie pracuje nad innymi teoriami, dającymi nadzieję na przełom w fizyce cząstek elementarnych.

Wyróżnienia dla finalistów

Poza pięcioma nagrodami głównymi „Polityka” przyznała też 10 nagród finałowych (po 5 tys. zł każda). Otrzymało je czterech badaczy z instytutów PAN:

  • dr Piotr Achinger (Instytut Matematyczny PAN),
  • dr Łukasz Bola (Instytut Psychologii PAN),
  • dr inż. Marcin Krzysztof Dyderski (Instytut Dendrologii PAN),
  • dr Mateusz Grochowski (Instytut Nauk Prawnych PAN oraz Max Planck Institute for Comparative and International Private Law w Hamburgu).

O nagrodach

To już 21. edycja Nagród Naukowych tygodnia „Polityka”. Konkurs promuje wartościowy wzór kariery i osiągnięcia utalentowanych młodych uczonych (do 35. roku życia). Zgłoszenia ocenia kapituła, która bierze pod uwagę relację wieku i dorobku naukowego kandydata.

Źródło informacji: „Polityka”
Na zdjęciu (od lewej): Sebastian Trojanowski i Michał Przeperski
Fot. Leszek Zych / „Polityka” (materiały prasowe)