W dniu 4 lipca 2023 r. odbyło się posiedzenie Prezydium Polskiej Akademii Nauk. Członkowie Prezydium przyjęli w głosowaniu 10 uchwał, w tym uchwałę w sprawie wprowadzenia regulaminu trybu wyboru członków i organów komitetów naukowych Akademii. Zdecydowali również o powołaniu Komitetu ds. Kryzysu Klimatycznego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk na kadencję 2023-2026 oraz o likwidacji Polskiego Instytutu Studiów Zaawansowanych (PIASt).

Uchwalenie nowego regulaminu wyboru członków i organów komitetów naukowych Akademii ma na celu w pierwszym rzędzie usprawnienie trybu wyboru.

Regulamin otwiera członkom zagranicznym Polskiej Akademii Nauk możliwość członkostwa w komitetach naukowych. Ponadto deklaracja dotycząca uczestnictwa w pracach komitetu naukowego ze strony członków Polskiej Akademii Nauk i Akademii Młodych Uczonych nie wymaga zatwierdzenia. Regulamin przewiduje, że wybory są przeprowadzane przy pomocy elektronicznego systemu wyborczego Polskiej Akademii Nauk. Zbędne staje się zatem powoływanie komisji skrutacyjnych.

Nowo powołany Komitet ds. Kryzysu Klimatycznego będzie komitetem problemowym przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk. Zastąpi funkcjonujący wcześniej Zespół ds. Kryzysu Klimatycznego. Na czele Komitetu stanie prof. dr hab. Szymon Malinowski, fizyk atmosfery, dyrektor Instytutu Geofizyki UW i członek korespondent PAN. Skład Komitetu ma charakter interdyscyplinarny.

Prezydium Polskiej Akademii Nauk zadecydowało też o likwidacji Polskiego Instytutu Studiów Zaawansowanych (Polish Institute od Advanced Studies – PIASt). Przy podjęciu decyzji wzięto pod uwagę ocenę 6 lat działalności  instytutu, a także szerszy kontekst funkcjonowania tej jednostki oraz możliwości finansowe PAN.

Podczas posiedzenia Prezydium prof. dr hab. Aleksander Welfe, wiceprezes PAN, przedstawił status projektu nowego statutu PAN opracowanego przez władze Akademii. Projekt uchwały w sprawie zmiany statutu PAN został przyjęty podczas 149. sesji Zgromadzenia Ogólnego PAN 22 czerwca 2023 r. Następnie został przekazany do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, gdzie obecnie jest opiniowany pod kątem legislacyjnym.

Członkowie Prezydium Akademii rozmawiali również o trudnej sytuacji finansowej instytutów PAN. Podkreślono krytyczną kondycję 8 instytutów, które wobec braku środków finansowych stoją w obliczu groźby utraty pracowników naukowych oraz zaprzepaszczenia budowanych latami, cennych zasobów, takich jak unikalne hodowle zwierząt czy kolekcje roślin. W ocenie członków Prezydium PAN aktualna kondycja finansowa instytutów PAN jest najtrudniejsza od początku lat 80.