Nowo powstały zespół ds. nowelizacji ustawy o PAN przygotuje rozwiązania systemowe wzmacniające rolę Akademii.

Z początkiem roku pracę rozpoczął powołany przez prezesa PAN prof. Marka Konarzewskiego zespół ds. nowelizacji ustawy o PAN. W skład zespołu weszli przedstawiciele kierownictwa PAN, członkowie korporacji, pracownicy instytutów naukowych Akademii oraz reprezentant Akademii Młodych Uczonych.

Zespół będzie poszukiwał rozwiązań systemowych, które pozwolą odpowiednio umocować PAN w strukturze nauki w Polsce. Zaproponowane rozwiązania silniej upodmiotowią instytuty naukowe. Zmiany pozwolą też efektywnie realizować zasadę „kontroli i równowagi” (ang. checks and balances) w relacjach korporacji z instytutami.

Podczas swoich prac zespół skorzysta z dotychczasowych doświadczeń oraz trwającej w ostatnich latach debaty o kształcie Akademii. Powstający projekt wykorzystuje dorobek zespołu działającego w poprzedniej kadencji władz PAN. Jednocześnie wprowadza istotne zmiany, które wychodzą naprzeciw oczekiwaniom artykułowanym w środowisku Akademii.

Finalnie opracowany projekt zostanie poddany dodatkowym konsultacjom w ramach obu filarów PAN – w korporacji członków PAN oraz wewnątrz instytutów.

Założenia zmian w ustawie o PAN

Dotychczas wstępnie uzgodniono kilka najważniejszych propozycji rozwiązań:

• włączenie wszystkich dyrektorów instytutów PAN do Zgromadzenia Ogólnego Akademii z prawem głosu (także przy wyborze prezesa PAN),
• powołanie niezależnego Zgromadzenia Dyrektorów instytutów PAN, jako oficjalnej, obdarzonej istotnymi kompetencjami (m.in. wyrażanie zgody na likwidację instytutu) reprezentacji jednostek naukowych Akademii, którego demokratycznie wyłonieni przedstawiciele wejdą na równych prawach do składu Prezydium PAN,
• uporządkowanie kwestii nadzoru i oceny instytutów (m.in. zarządzenie audytu zewnętrznego będzie musiało wynikać z rezultatów uprzedniej kontroli wewnętrznej, zostaną też zawężone i dopracowane warunki odwołania dyrektora),
• uelastycznienie statusu członka-seniora PAN,
• uregulowanie statusu i zwiększenie kompetencji Akademii Młodych Uczonych,
• zapobieganie i rozwiązywanie potencjalnych konfliktów za sprawą komisji arbitrażowej, w której składzie znajdą się przedstawiciele obu filarów Akademii.

O zespole ds. nowelizacji ustawy o PAN

Zespół został powołany 5 stycznia 2023 r. na podstawie decyzji prezesa PAN.

W skład zespołu wchodzą:

• prof. Marek Konarzewski, prezes PAN
• prof. Aleksander Welfe
• prof. Natalia Sobczak
• prof. Szczepan Biliński
• prof. Andrzej Jajszczyk
• prof. Jan Kozłowski
• prof. Barbara Trzebicka
• dr hab. Celina Nowak
• dr hab. Ireneusz Sadowski
• dr hab. Adrian Jusupović

Źródło informacji: Polska Akademia Nauk