Jednym z największych wyzwań dla współczesnych systemów ochrony zdrowia jest nierównowaga między popytem a podażą usług zdrowotnych. Na całym świecie decydenci, naukowczynie i eksperci poszukują rozwiązań, które z jednej strony pozwolą unormować zapotrzebowanie, a z drugiej zapewnią dostępność adekwatnych i skutecznych świadczeń zdrowotnych. Według Światowej Organizacji Zdrowia kluczowa dla osiągnięcia wyżej wymienionych celów jest jakość w ochronie zdrowia.

Polski system opieki zdrowotnej wymaga zmian. Konieczne jest podniesienie standardu realizowanych procesów i poziomu satysfakcji pacjentów z opieki medycznej. Powyższe cele można osiągnąć dzięki zastosowaniu systemowych rozwiązań: wprowadzeniu wytycznych w obszarze postępowania diagnostyczno-medycznego i upowszechnieniu standardów organizacyjnych.

Standardy a jakość systemu ochrony zdrowia – rekomendacje ekspertów

W odpowiedzi na wyzwania stojące przed polskim systemem ochrony zdrowia, eksperci wskazali kroki, których podjęcie pomoże podnieść jakość usług zdrowotnych. Jedną z najistotniejszych kwestii jest precyzyjne określenie znaczenia i sposobu wykorzystania wytycznych organizacyjnych i diagnostyczno-terapeutycznych, opracowywanych przez ekspertów i instytucje badawcze.

Autorzy opracowania „Rola standardów w procesie wzmacniania jakości systemu ochrony zdrowia” sporządzili model tworzenia i wdrażania wytycznych w formie standardów organizacyjnych i/lub diagnostyczno-terapeutycznych. Zakłada on szczególną rolę ministra zdrowia i podległych mu instytucji: Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT) oraz Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ). Propozycja składa się z następujących elementów:

1. Wypracowanie standardów postępowania diagnostyczno-leczniczego oraz organizacyjnego na podstawie wytycznych klinicznych autorstwa towarzystw naukowych, grup ekspertów tudzież Państwowego Instytutu Badawczego (PIB).
2. Zaopiniowanie standardów przez AOTMiT na wniosek ministra zdrowia.
3. Publikacja przez ministra zdrowia zwalidowanych standardów postępowania diagnostyczno -klinicznego wraz ze standardem organizacyjnym na łamach Biuletynu Informacji Publicznej.
4. Wskazanie w obwieszczeniu daty powszechnego wdrożenia standardu postępowania oraz organizacji gwarantującej dostęp do opieki wysokiej jakości.
5. Koordynacji procesu wdrażania, monitorowania i ewaluacji standardów przez konsultanta krajowego, we współpracy z konsultantami wojewódzkimi lub PIB.
6. Wykorzystanie rezultatów ewaluacji w procesie rozwoju kompetencji danego podmiotu leczniczego, autoryzacji i akredytacji podmiotów leczniczych oraz w modelach finansowania świadczeń.

Eksperci zalecają również wypracowanie przez ministerstwo zdrowia mechanizmów finansowania prac towarzystw naukowych / PIB nad standardami postępowania. Autorzy publikacji wskazują również, że obowiązkiem ministerstwa oraz prezesa NFZ powinno być zarówno włączenie standardu w system świadczeń gwarantowanych, jak i zapewnienie odpowiedniego finansowania oraz dostępu do danych umożliwiających opracowanie wskaźników. Ostatnią, ale równie ważną rekomendacją, jest stworzenie i implementacja systemu umożliwiającego cykliczną weryfikację i ewentualną modyfikację opublikowanych standardów.

O projekcie Polskie Zdrowie 2.0

Projekt pt. „Ocena wybranych elementów systemu zdrowia w Polsce w oparciu o dowody naukowe i dobre praktyki innych krajów – Polskie Zdrowie 2.0” (w skrócie Polskie Zdrowie 2.0 lub PZ 2.0) powstał z inicjatywy Komitetu Zdrowia Publicznego PAN, który działa w ramach Wydziału V Nauk Medycznych Akademii. Naukowcy z Komitetu zaproponowali i koordynują działania w projekcie, ale grupa autorów zaangażowanych w Polskie Zdrowie 2.0 jest dużo większa.

Projekt stawia sobie za cel edukację i upowszechnianie nauki. Główną grupę docelową stanowią polscy politycy i osoby zajmujące się zdrowiem. Ekspertom zależy także na dotarciu do szerokiej opinii publicznej i dziennikarzy. Sama inicjatywa realizowana jest w okresie przedwyborczego przygotowywania programów dotyczących systemu ochrony zdrowia w Polsce przez główne podmioty polityczne. Autorzy liczą na wykorzystanie ich wiedzy w programach dotyczących polityki zdrowotnej w kraju. 

Do przygotowania policy briefs zaproszono aż 64 polskich ekspertów – naukowców i doświadczonych praktyków, uczestników Systemu Opieki Zdrowia (SOZ) w Polsce.

Kolejne analizy są publikowane na oficjalnej stronie projektu Polskie Zdrowie – Polska Akademia Nauk (pan.pl). Wszystkie tematy poruszane w projekcie znajdują się poniżej:

Autorzy opracowań opisanych w formule policy brief wyrażają zgodę na korzystanie, kopiowanie, przedrukowywanie, rozpowszechnianie zamieszczonych na stronie www.pan.pl/polskie-zdrowie całości bądź fragmentów opracowań policy brief bez konieczności uzyskiwania zgody autorów.