W referacie zaproponowano spojrzenie na stres z perspektywy czynnika stresowego (stresora), który tworzy kontinuum wartości, intensywności lub siły oddziaływania na dowolny system. Przedstawiona typologia powstała z połączenia dwóch innych typologii sformułowanych przez Hansa Selye’a odnoszących się do charakteru stresora (eustres – dystres) oraz wartości stresora (stres obciążeniowy i stres deprywacyjny).

Stresor w obrębie takiego kontinuum może wywoływać stres, który zmierza w stronę stresu letalnego zarówno ze wzrostem siły danego czynnika, jak i w związku z malejącą wartości danego czynnika (np. w kierunku bardzo wysokich temperatur lub bardzo niskich temperatur). Stresor może mieć jednak tylko jedno letalne ekstremum po stronie derywacyjnej, kiedy brak jakiegoś czynnika nie powoduje stresu, ale nadmiar może być letalny. Z drugiej strony stresor może mieć jedno letalne ekstremum po stronie obciążeniowej, kiedy duża wartość, siła lub intensywność jakiegoś czynnika nie powoduje stresu, natomiast jego brak jest letalny. Analiza kontinuum stresu pozwala zwrócić uwagę na interesującą poznawczo kategorię neustresu i jej relację z eustresem deprywacyjnym i obciążeniowym. W prezentowanym ujęciu typologia stresu może być źródłem typologii środowisk. Pozwala to na jakościowe wyjaśnienie statusu środowiska nadadaptacyjnego z punktu widzenia populacji gatunku inwazyjnego, ale również środowiska nieadaptacyjnego z punktu widzenia gatunku ginącego.

Wskazano, że typologie te mogą być wygodnym jakościowym narzędziem do diagnozowania stanu systemu, a także do określania minimalnego i maksymalnego poziomu stresu niezbędnego do przejścia przez fazy rozwojowe systemu (ontogenezę).

dr Paweł Kojs

Zapraszamy na wykład pt. Managing grassland biodiversity by grazing – case studies and problems prof. Petera Toroka, który będzie miał miejsce 30 listopada o godz. 14.00 w Sali seminaryjnej budynku L w PAN Ogrodzie Botanicznym w Powsinie.

Wsparcie dla uchodźców ma różne formy. Ogród botaniczny PAN w Powsinie nie będzie pobierał opłat od obywateli Ukrainy. „Zapraszamy Was przez cały marzec wraz z rodzinami na spacery” – napisał prof. Arkadiusz Nowak, dyrektor placówki.