Jakie działania powinni podjąć rządzący, aby sprawnie koordynować różne sfery polityki zdrowotnej? Sprawą zajęli się eksperci w ramach projektu Polskie Zdrowie 2.0.
Współczesna ochrona zdrowia koncentruje się profilaktyce zdrowotnej, działaniach naprawczych, opiekuńczych oraz promocji zdrowia. Działania związane z ochroną zdrowia publicznego, ze względu na znaczenie społeczne oraz ekonomiczne zdrowia populacji, są włączone w sferę działań publicznych. W Polsce ochronę zdrowia reguluje Konstytucja RP – każdy obywatel ma prawo do ochrony zdrowia, a władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej.
Polityka zdrowotna wyznacza m.in. cele i priorytety działania systemu zdrowia w określonym horyzoncie czasowym, określa reguły dostępności i korzystania ze świadczeń oraz relację między płatnikami i świadczeniodawcami.
Dla sprawnego planowania i wdrażania polityki zdrowotnej niezbędna jest koordynacja działań podejmowanych na różnych poziomach władzy państwowej i samorządowej. Istotą jest, aby elementy władzy publicznej nie przeszkadzały sobie, tylko się wspomagały.
Sprawna koordynacja działań w różnych sferach polityki zdrowotnej wymaga odpowiedniego podziału ról oraz właściwego uregulowania prawnego. Odpowiednie rozwiązania zaproponowali autorzy opracowania pt. „Koordynacja działań podejmowanych na różnych poziomach władz samorządowych i państwowych w planowaniu polityki zdrowotnej”. Dokument powstał w ramach projektu Polskie Zdrowie 2.0, koordynowanego przez Komitet Zdrowia Publicznego PAN
Przy kształtowaniu modelu systemu zdrowotnego powinno się brać pod uwagę aspekt sprawnościowy dotyczący zapewnienia realizacji celów zdrowotnych i satysfakcjonującego dla społeczeństwa funkcjonowania systemu ochrony zdrowia.
Eksperci przedstawiają przykłady możliwych rozwiązań dotyczących polityki zdrowotnej w dwóch wariantach.
Wariant I dotyczy wprowadzania modyfikacji w ustawach, ale bez ingerowania w zapisy Konstytucji RP. W ramach tego podejścia wyróżniono dwa modele: samorządowy i powiatowy. Według podejścia w ramach Wariantu II dopuszcza się zmiany w Konstytucji RP.
Proponowane podejście dzieli obowiązki zdrowotne wobec obywateli między poszczególne poziomy administracji samorządowej. Model SSOZ przewiduje, że:
Wprowadzenie wskazanych zadań będzie wymagało zmian legislacyjnych w ustawach innych niż samorządowe (m.in. o działalności leczniczej oraz o zdrowiu publicznym).
To podejście zaproponował Związek Powiatów Polskich (ZPP) w 2022 r. jako pomysł na „optymalny model systemu ochrony zdrowia” oparty na samorządzie powiatowym. Przyjmuje się w nim, że powinno się przekształcić powiatowe zasoby w zakresie ochrony zdrowia w lokalne centra zdrowia. W ocenie ZPP przyniesie to konsolidację zasobów, koncentrację usług i współpracę interesariuszy.
Obecnie samorządy mają ograniczone możliwości działania, aby sprawnie realizować zadania związane ze zdrowiem publicznym. Ich czynności powinny być wykonywane przez innych interesariuszy systemu ochrony zdrowia. W tym modelu do zadań powiatu należałoby zapewnienie m.in. profilaktyki i promocji zdrowia, zabezpieczenia podstawowych potrzeb zdrowotnych czy szpitali powiatowych z oddziałami podstawowymi.
Ten wariant zakłada wdrożenie jednego z opisanych powyżej modeli, ale także wprowadzenie zmian w Konstytucji RP. Dookreślenia wymaga, która z władz publicznych, za co i w jakim zakresie odpowiada.
Istotną zmianą w tym modelu jest wprowadzenie współodpowiedzialności obywatela za zdrowie swoje i swoich dzieci. Wzięcie odpowiedzialności za stan swojego zdrowia byłoby podstawą np. do konieczności płacenia za choroby powstałe w wyniku niewłaściwego stylu życia. Autorzy wskazują tu np. otyłość czy choroby wywołane paleniem tytoniu. Zdaniem autorów opracowania byłoby to motywujące dla pacjentów, a także wzmocniło efekty leczenia.
Zdaniem ekspertów w efektywnym wprowadzeniu zmian systemowych kluczowa jest rola obywateli — zbudowanie w Polakach poczucia współodpowiedzialności za swoje zdrowie, dbałość o środowisko oraz poszerzanie zasięgu opieki koordynowanej zdecydowanie wspomogłoby w płynnym wprowadzeniu szerszych zmian polityki zdrowotnej w kraju.
Projekt pt. „Ocena wybranych elementów systemu zdrowia w Polsce w oparciu o dowody naukowe i dobre praktyki innych krajów – Polskie Zdrowie 2.0” (w skrócie Polskie Zdrowie 2.0 lub PZ 2.0) powstał z inicjatywy Komitetu Zdrowia Publicznego PAN, który działa w ramach Wydziału V Nauk Medycznych Akademii. Naukowcy z Komitetu zaproponowali i koordynują działania w projekcie, ale grupa autorów zaangażowanych w Polskie Zdrowie 2.0 jest dużo większa.
Projekt stawia sobie za cel edukację i upowszechnianie nauki. Główną grupę docelową stanowią polscy politycy i osoby zajmujące się zdrowiem. Ekspertom zależy także na dotarciu do szerokiej opinii publicznej i dziennikarzy. Sama inicjatywa realizowana jest w okresie przedwyborczego przygotowywania programów dotyczących systemu ochrony zdrowia w Polsce przez główne podmioty polityczne. Autorzy liczą na wykorzystanie ich wiedzy w programach dotyczących polityki zdrowotnej w kraju.
Do przygotowania policy briefs zaproszono aż 64 polskich ekspertów – naukowców i doświadczonych praktyków, uczestników Systemu Opieki Zdrowia (SOZ) w Polsce.
Kolejne analizy są publikowane na oficjalnej stronie projektu Polskie Zdrowie – Polska Akademia Nauk (pan.pl). Wszystkie tematy poruszane w projekcie znajdują się poniżej:
Upublicznienie wszystkich dokumentów ma nastąpić do końca kwietnia bieżącego roku. Tematy poruszane w następnych policy briefs będą upowszechniane podczas konferencji i spotkań zaplanowanych na ten rok.
Pobierz brief pt. „Koordynacja działań podejmowanych na różnych poziomach władz samorządowych i państwowych w planowaniu polityki zdrowotnej”.
AUTORZY OPRACOWAŃ OPISANYCH W FORMULE POLICY BRIEF WYRAŻAJĄ ZGODĘ NA KORZYSTANIE, KOPIOWANIE, PRZEDRUKOWYWANIE, ROZPOWSZECHNIANIE ZAMIESZCZONYCH NA STRONIE HTTPS://PAN.PL/BLOG/POLSKIE-ZDROWIE-2-0/ CAŁOŚCI BĄDŹ FRAGMENTÓW OPRACOWAŃ POLICY BRIEF BEZ KONIECZNOŚCI UZYSKIWANIA ZGODY AUTORÓW.PODANIE ŹRÓDŁA „KOMITET ZDROWIA PUBLICZNEGO POLSKIEJ AKADEMII NAUK” JEST WSKAZANE, JEDNAK NIE JEST TO KONIECZNE.
Źródło informacji: Polska Akademia Nauk
W serwisie PAN stosujemy pliki cookies w celu gromadzenia danych statystycznych oraz prawidłowego funkcjonowania serwisu. Pliki te mogą być umieszczane na Twoim urządzeniu do odczytu stron. Więcej informacji o celu używania i zmianie ustawień ciasteczek znajdziesz w naszej polityce prywatności.
