Polska nauka potrzebuje kobiet

kolaż kilku kobiet i dziewcząt

Chociaż liczba kobiet pracujących naukowo sukcesywnie się zwiększa, to wciąż ich reprezentacja jest niższa niż mężczyzn.

Aby docenić i podkreślić rolę pań środowiskach naukowych i technologicznych 11 lutego obchodzimy Międzynarodowy Dzień Kobiet i Dziewcząt w Nauce. Święto, ustanowione przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych, celebrujemy już po raz ósmy.  

Wśród osób związanych z Akademią znajduje się wiele wyróżniających się naukowczyń. Z okazji święta kobiet w nauce prezentujemy sylwetki kilku z nich.

Dr hab. Katharina Boguslawski

Kobieta w szarej sukience
Fot. Andrzej Romański/UMK

Chemiczka kwantowa, pracująca na styku chemii kwantowej, fizyki i informatyki stosowanej. Otrzymała grant ERC Starting za projekt “DRESSED-pCCD „Devising Reliable Electronic Structure Schemes through Eclectic Design”. W jego ramach zamierza zająć się metodami używanymi przy tworzeniu nowych materiałów o lepszych właściwościach, bez zwiększania kosztów obliczeniowych symulacji.

Profesorka w Katedrze Mechaniki Kwantowej na Wydziale Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika (UMK) w Toruniu, laureatka stypendium Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej START 2016, stypendium MNiSW dla wybitnego młodego naukowca, grantu NCN SONATA BIS na założenie własnej grupy badawczej. Otrzymała też prestiżowy grant Marie Skłodowskiej-Curie Action Individual Fellowship European Fellowship (MSCA IF-EF), który realizuje na Wydziale Chemii UMK.

Jest członkinią Akademii Młodych Uczonych PAN od 2019 r.

Mgr Dagmara Bożek

Fot. Wikimedia Commons / CC BY-SA 4.0 / Bartosz Ormanty

Polarniczka i badaczka z Instytutu Geofizyki PAN (IGF PAN). Uczestniczyła w 35. Wyprawie Polarnej IGF PAN do Polskiej Stacji Polarnej Hornsund na Spitsbergenie (2012-2013) i 40. Wyprawie Antarktycznej do Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego na Wyspie Króla Jerzego (2015-2016).

Zajmuje się promocją polskich badań w obszarach polarnych (projekty: Eduscience, EDU-ARCTIC, EDU-ARCTIC PL, EDU-ARCTIC 2, Polar Star). Za swoją działalność za rzecz popularyzacji wiedzy o rejonach polarnych została finalistką konkursu Popularyzator Nauki 2022 w kategorii „Animator”.

Autorka projektu Polarniczki poświęconemu kobietom pracującym w polskich stacjach polarnych. W ramach projektu funkcjonuje m.in. portal zbierający informacje o badaniach polarnych prowadzonych przez panie.

Dr Karolina Ćwiek-Rogalska

Kobieta z różowymi włosami
Fot. Leszek Zych/Polityka

Etnolożka, kulturoznawczyni, bohemistka z Instytutu Slawistyki PAN. Bada zagadnienie przesiedleń, jakie nastąpiły po II wojnie światowej na terenie Polski, Czech i Słowacji. Analizuje doświadczenia nowych osadników związane z rzeczami, które pozostały po poprzednich mieszkańcach. Badaczka zakłada, że przedmioty działają jak duchy poprzedniej kultury i skłaniają nowych mieszkańców do interakcji z „widmową” obecnością wysiedlonych.

Laureatka dwóch grantów NCN. Otrzymała prestiżowy ERC Starting Grant na realizację projektu „Recycling the German Ghosts. Resettlement Cultures in Poland, Czechia and Slovakia after 1945”. Stypendystka Fundacji Fulbrighta. Laureatka Nagrody Naukowej tygodnika „Polityka” w 2022 roku.

Prof. Bożena Kamińska-Kaczmarek

Kobieta w laboratorium
Fot. Fundacja na rzecz Nauki Polskiej

Specjalizuje się w biologii molekularnej i neurobiologii. Zajmuje się badaniami nad oddziaływaniem guzów mózgu na lokalny układ odpornościowy. Odkryła mechanizmy, za pomocą których komórki układu odpornościowego, zarówno te rezydujące w mózgu (mikroglej), jak i migrujące z krwi, zamiast niszczyć glejaka (nowotwór mózgu), wspierają jego rozwój. To ustalenie pomogło opracować zaawansowane terapie w leczeniu glejaka.

Obecnie kieruje Laboratorium Neurobiologii Molekularnej w Centrum Neurobiologii Instytutu im. M. Nenckiego PAN. W latach 2018-2022 była zastępczynią przewodniczącego Rady Kuratorów Wydziału II Nauk Biologicznych i Rolniczych PAN. Członkini prestiżowej Europejskiej Organizacji Biologii Molekularnej (EMBO) oraz członkini korespondentka PAN od 2016 r.

Mgr Marta Kędziora

Młoda kobieta w okularach i beżowej marynarce
Fot. materiały Programu L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki

Doktorantka w Instytucie Farmakologii im. Jerzego Maja PAN. W 2017 r. Jeszcze podczas studiów magisterskich dołączyła do zespołu prof. Katarzyny Starowicz-Bubak. W swojej pracy badawczej zajmuje farmakoterapią choroby zwyrodnieniowej stawów (osteoartrozy) oraz badaniem nowych związków mających potencjał do uśmierzania bólu towarzyszącego pacjentom cierpiącym na tę chorobę.

Jest laureatką stypendium Prezesa Polskiej Akademii Nauk za wybitne osiągnięcia oraz kierownikiem grantu NCN PRELUDIUM. Otrzymała dwa wyjazdowe stypendia zagraniczne: na dwumiesięczny pobyt badawczy na Uniwersytecie w Bordeaux we Francji oraz stypendium Fundacji Kościuszkowskiej na pięciomiesięczny pobyt badawczy w USA, na Virginia Commonwealth University.

Naukowczynie w PAN – statystyka

Zwiększa się też liczba członkiń krajowych Akademii – obecnie jest ich 43. Choć liczba pań wśród członków Akademii nadal nie jest znacząca, to uległa ona wyraźnemu wzrostowi w ostatnich latach. Miedzy rokiem 2016 a 2021 odsetek ten zwiększył się z 4,90% do 13,10%.

Wśród wiceprezesek PAN były dotychczas cztery kobiety. Prof. Mirosława Marody pełniła funkcję wiceprezeski Akademii w kadencji 2011-2014, a prof. Elżbieta Frąckowiak w latach 2015-2018. Obecnie PAN ma dwie wiceprezeski: prof. Natalię Sobczak i dr hab. Mirosławę Ostrowska. Ich biogramy prezentowaliśmy w tekście „Wiceprezesi PAN wybrani”.

Akademia Młodych Uczonych wyraźnie dba, aby mieć silną kobiecą reprezentację. Jest to 14 badaczek na 35 członków AMU. Warto też przypomnieć, że w kadencji 2017-2019 we władzach AMU znajdowały się same panie. Rozmowę z przewodniczącą AMU i jej zastępczyniami można przeczytać w magazynie PAN „Academia”.

Wiele badaczek pracuje w jednostkach Akademii. Na ten moment wśród dyrektorów instytutów PAN znajduje się 14 kobiet.

Konferencja „Doskonałość naukowa nie ma płci”

10 lutego (piątek) odbywa się konferencja „Doskonałość naukowa nie ma płci” zorganizowana przez Akademię Młodych Uczonych. Partnerem wydarzenia jest L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki. Celem konferencji jest przeciwdziałanie nierówności płci w nauce polskiej.

Podczas spotkania zostaną zaprezentowane dane dotyczące dysproporcji kobiet i mężczyzn w polskiej nauce. Dane zebrało Narodowe Centrum Nauki, Biuro PolSCA PAN w Brukseli, Belgijska Akademia Młodych Uczonych oraz ekspertki programu L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki.

Szczegółowy program konferencji wraz z linkami do transmisji online Program – Doskonałość naukowa nie ma płci.

Źródło informacji: Polska Akademia Nauk