16.09.2024 | wyborcza.pl
Nasi rozmówcy z Łukasiewicza są jednak przekonani, że konieczne są zmiany, które uniezależnią instytuty od polityki. - Od początku odczuwamy konsekwencje pomysłu, jaki na Łukasiewicza mieli jego ojcowie założyciele: Jarosław Gowin i Piotr Dardziński [wiceminister nauki, a potem pierwszy prezes sieci - red.] oraz matka założycielka: Jadwiga Emilewicz. Ustawę napisano tak, by można było swobodnie wsadzać tu ludzi na dobre posady - mówi pracownik jednego z instytutów. Prezesa i wiceprezesów zgodnie z przepisami powołuje na pięć lat minister nauki. Nie musi rozpisywać konkursów ani tłumaczyć się ze swoich decyzji. Ustawa mówi tylko, że prezes Łukasiewicza ma być co najmniej doktorem, znać angielski i mieć trzyletnie doświadczenie na stanowiskach kierowniczych. Prezes powołuje dyrektorów instytutów i ich zastępców (około 70 osób). (...) Zmiany doprowadziły do poważnej destabilizacji w niektórych instytutach badawczych, wynikającej z bardzo częstych zmian osób kierujących instytutami. Doprowadzono do pełnej podległości instytutów badawczych wobec ministrów nadzorujących - uważają członkowie Rady. Postulują powrót do wcześniejszych, dobrych rozwiązań.
https://wyborcza.pl/7,75398,31291455,siec-badawcza-lukasiewicz-skazona-polityka-ustawe-napisano.html
17.09.2024 | Dziennik Gazeta Prawna 181 (6346)
W dyskusji na temat zmian proponowanych w ustawie o Polskiej Akademii Nauk (t.j. Dz.U. z 2020 I. poz. 1796) padło już wiele ważkich argumentów, ale wydaje się, że niektóre nie wybrzmiały dostatecznie. Projektowana nowelizacja skupiła się na kwestiach kontroli i nadzoru, trzeba zaś zaakcentować, ze z punktu widzenia działalności instytutu naukowego PAN taka koncepcja reformy jest po prostu zmarnowana szansa. W przygotowywanym projekcie została podjęta kwestia uprawnień władczych, w przypadku których nie ma palącego powodu, aby wprowadzać zmiany. Za to zostały zupełnie pominięte realne problemy dotyczące bieżącego funkcjonowania oraz patologiczne rozwiązania instytucjonalne.
https://www.gazetaprawna.pl/praca/artykuly/9606745,zmarnowana-szansa-na-prawdziwa-reforme-pan-opinia.html
14.09.2024 | wyborcza.pl
Szkoda, że ministerstwo woli skupić się na niezrozumiałych dla szerszego odbiorcy sprawach – jak skład Zgromadzenia Ogólnego PAN - niż wytłumaczyć społeczeństwu, po co nam w ogóle taka instytucja jak Polska Akademia Nauk. Po pierwszym roku mam wrażenie, że minister nauki chętnie podejmuje tematy, które mają silną konotację z poprzednią władzą, dość łatwe do wygrania PR-owo. Zrywa nisko wiszące owoce, jak afera z Collegium Humanum, NCBiR czy rozwadnianie kierunków lekarskich. Schody pojawiają się przy dużych, systemowych problemach, kiedy okazuje się, że nie wystarczy dorzucić 200 mln zł dla NCN czy 190 mln zł dla PAN, by zamknąć sprawę.
https://wyborcza.pl/7,75398,31303428,debata-o-reformie-pan-profesor-zapraszam-ministrow-do-naszego.html
13.09.2024 | wyborcza.pl
Statystyki są jednoznaczne – Instytuty PAN to najlepsze instytucje naukowe w naszym kraju. Tymczasem – co zaskakujące – podczas trwającej właśnie dyskusji na temat działania Polskiej Akademii Nauk jest ona przedstawiana w całości jako niefunkcjonalna i skonfliktowana instytucja. Nic bardziej mylnego.(...)Instytutów jest 68, pracuje w nich 5045 naukowców, co stanowi 6,5 proc. wszystkich pracowników systemu nauki i szkolnictwa wyższego (wg. danych Ośrodka Przetwarzania Informacji OPI; stan na luty 2024). W uczelniach pracuje 66 703 (86,3 proc.) pracowników systemu nauki i szkolnictwa wyższego, którzy prowadzą badania naukowe.Pomimo tej dysproporcji w liczbie pracowników naukowych, specjaliści Instytutów PAN są dużo bardziej efektywni publikacyjnie w porównaniu z uczelniami.Według prestiżowego rankingu Nature Index z 2024 r. wśród instytucji europejskich najlepszą polską instytucją naukową są Instytuty PAN, które znajdują się na 82. miejscu, podczas gdy czołowe polskie uczelnie na znacznie dalszych pozycjach.
https://wyborcza.pl/7,75400,31302526,statystyki-sa-jednoznaczne-instytuty-pan-to-najlepsze-instytucje.html
13.09.2024 | Rzeczpospolita 214 (12975)l
Zdaniem piszącego te słowa podporządkowanie wprost ministerstwu jest rozwiązaniem najgorszym z możliwych, gdyż generuje dla polityków przemożną pokusę obsadzania stanowisk dyrektorskich w instytutach swoimi ludźmi, co dla nauki byłoby zabójcze. A o tym, że taka pokusa jest w warunkach polskich nie do przezwyciężenia, świadczą losy Państwowego Instytutu Geologicznego, którego dyrekcja jest od lat obsadzana z klucza politycznego. To samo dzieje się aktualnie w Sieci Badawczej Łukasiewicz.Boże, broń nas przed taką reformą. Z uwagi na te smutne przykłady pozostanie instytutów w strukturze PAN, przy wszystkich jej słabościach, uważam za rozwiązanie dla nauki najkorzystniejsze. Korporacja jako bufor osłaniający instytuty przed zakusami polityków spełniała dobrze swoją rolę nawet w czasach PRL-u.
https://www.rp.pl/opinie-polityczno-spoleczne/art41119431-jan-srodon-boze-bron-nas-przed-taka-reforma-jak-skutecznie-naprawic-pan
13.09.2024 | Nauka 3/2024, s. 25–32
Na podstawie bazy Scopus-SciVal przeprowadzono analizę liczby cytowań polskich jednostek naukowych w latach 2020–2024. Na pierwszym miejscu znajduje się Polska Akademia Nauk, mierzona jako całość. Akademia przoduje też w 17 z 27 podstawowych dziedzin nauki. Na drugim miejscu jest Uniwersytet Jagielloński, a na trzecim Uniwersytet Warszawski.
https://journals.pan.pl/dlibra/publication/151942/edition/132467/content
13.09.2024 | Nauka 3/2024, s. 7–24
W ubiegłym roku obchodziliśmy 35. rocznicę wyborów parlamentarnych, w wyniku których Polska ponownie uzyskała niepodległość i zaczęła samodzielnie decydować o swojej przyszłości. W przypadku każdej dziedziny naszego życia, także i nauki, jubileusz ten skłaniał do refleksji nad sposobem, w jaki zdołaliśmy spożytkować 35 lat wolności. W artykule staram się zatem krótko scharakteryzować obecny stan nauki w Polsce. Następnie próbuję ukazać, do czego doprowadziły 35-letnie, niekończące się reformy systemu nauki. Co ciekawe, jak dotąd praktycznie pominęły one Polską Akademię Nauk. Dlatego odnoszę się także do ostatnich propozycji zawartych w ustawie mającej na nowo ukształtować tę wiodącą krajową instytucję naukową.
https://journals.pan.pl/dlibra/publication/151941/edition/132466/content
12.09.2024 | PAUza Akademicka 697/2024
Autorzy Uwag… słusznie podkreślają sprawę zasadniczą: realizacja projektu ministra doprowadzi do przekształcenia Polskiej Akademii Nauk w agendę rządową, co oznacza, że przestanie ona być Akademią, przynajmniej w takim sensie, w jakim to słowo jest rozumiane w tradycji europejskiej. Całkowicie zgadzam się też, że włączenie do korporacji dyrektorów instytutów oraz członków AMU zmieni zupełnie jej charakter. Przestanie ona być niezależną akademicką korporacją uczonych, którzy sami decydują, kogo chcą przyjąć do swego grona na podstawie osiągnięć naukowych kandydata.(...)Podsumowując, projekt ministerialny postuluje utworzenie podległej ministerstwu sieci instytutów badawczych, która zawłaszcza nazwę Polskiej Akademii Nauk. Zgadzam się z autorami Uwag…, że nie jest to dobry pomysł.
http://www.pauza.krakow.pl/697_2024.pdf
10.09.2024 | biznes.newseria.pl
– Polska Akademia Nauk wymaga wewnętrznej zmiany, która usprawni funkcjonowanie tej instytucji, ale nie poprzez zbliżenie jej do świata polityki, co też czyni ta ustawa, tylko poprzez zwiększenie naszej samodzielności. Ale ona nie będzie skuteczna, jeżeli w dalszym ciągu poziom finansowania, szczególnie instytutów Polskiej Akademii Nauk, będzie taki jak obecnie – mówi agencji Newseria Biznes prof. Marek Konarzewski, prezes PAN.
https://biznes.newseria.pl/news/prezes-pan-akademia,p493425693
09.09.2024 | naukawpolsce.pl
„Bardzo się cieszę, że minister się w ogóle pojawił na Zgromadzeniu Ogólnym. Pokazuje to odwagę cywilną, bo zdawał sobie przecież sprawę, jak bardzo napięta jest atmosfera po upublicznieniu projektu ustawy. Nie bał się stanąć twarzą w twarz z gronem sfrustrowanych osób, które czyniły mu gorzkie zarzuty. Wierzę głęboko w to, co minister Wieczorek zadeklarował, że żaden z punktów tego projektu ustawy nie jest wyryty w kamieniu” – powiedział PAP wiceprezes PAN, prof. Dariusz Jemielniak.Dodał, że na Zgromadzeniu Ogólnym profesor nauk prawnych i członkini PAN Ewa Łętowska zwróciła uwagę, że ustawy nie można traktować jako zbioru pomysłów, bo musi ona być spójna i mieć jasno określony cel, którego w propozycji złożonej przez ministerstwo nie widać.„Cieszę się, że minister Wieczorek to usłyszał. Wręczyliśmy mu również teczkę z kilkudziesięcioma publikacjami medialnymi krytykującymi projekt reformy PAN. Nie znaleźliśmy natomiast w mediach takiej publikacji, w której ktoś, poza ministrem (Maciejem) Gdulą, broniłby pod nazwiskiem zmian zaproponowanych przez ministerstwo” – powiedział wiceprezes PAN.
https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C104366%2Cwiceprezes-pan-wierze-w-deklaracje-ministra-ze-zaden-przepis-projektu
08.09.2024 | wyborcza.pl
Są też i inne przykłady kontynuacji przez nowe Ministerstwo Nauki szkodliwych działań poprzedników. Ale konflikt, z którym teraz mamy do czynienia, ma dużo poważniejszy charakter i może mieć poważniejsze konsekwencje dla nauki w Polsce. Wiąże się on z faktem, że resort nauki zdaje się zupełnie nie rozumieć ani tego, co jest niezbędne dla rozwoju polskiej nauki, ani roli, jaką w polskiej nauce odgrywa Polska Akademia Nauk (choć deklaruje, że rozumie).(...)Ale istotą konfliktu, który się właśnie rozwinął między PAN a resortem nauki, nie jest kwestia finansowa. Jest nim fakt, że resort nie uznaje samorządnego charakteru PAN i zamierza wprowadzić w Akademii swoje własne porządki. Taki charakter ma projekt nowelizacji Ustawy o PAN, który właśnie został poddany społecznej konsultacji.Pogwałceniem samorządności Akademii jest sam fakt przygotowania gruntownych reform całkowicie ją „przemeblowujących” w gabinetach resortu bez próby nawiązania dialogu z instytucją, której mają one dotyczyć. Co więcej, projekt nowelizacji wprowadza ustalenia, które zwiększają władzę ministra nad Akademią, ograniczając tym samym możliwość samodzielnego decydowania o różnych kluczowych dla Akademii sprawach. Jest to uzurpacja.
https://wyborcza.pl/7,75398,31284143,reforma-pan-ministerstwo-nauki-kontynuuje-dzialania-poprzednikow.html#wyborcza-no-paylock
06.09.2024 | 300gospodarka.pl
Przedstawiony projekt ustawy o Polskiej Akademii Nauk jest bardzo silnym, negatywnym sygnałem, że ministerstwo nie zamierza opierać się na dialogu z sektorem nauki, że likwiduje demokratyzację w strukturach naukowych, nie słucha środowiska. Przyznam, że z tak dużą negatywną reakcją środowiska naukowego ja spotykam się po raz pierwszy. A przecież doświadczyliśmy za poprzedniego rządu już różnych prób przejęcia kontroli. Teraz kolejny minister chce mieć całkowitą swobodę likwidowania instytutów w PAN – poprzedni minister w rządzie PiS chciał to robić, ale uniemożliwiała mu to właśnie ustawa. Teraz minister chce samodzielnie decydować o subwencjach finansowych, chce zlikwidować demokratyczne wybory w komitetach, chce by o członkostwie w PAN decydowali ludzie niebędący członkami Akademii. Minister zamierza przejąć całkowitą kontrolę nad PAN i wprowadzić do rad instytutów swoich 70 „komisarzy ludowych” – tak ich nazywam, bo kojarzy mi się to z czasami Bieruta.
https://300gospodarka.pl/wywiady/wiceprezes-polskiej-akademii-nauk-innowacyjnosc-polskiej-nauki-jest-po-prostu-przecietna-wywiad
06.09.2024
Koleżanki i Koledzy, szanowni Państwo, Głosuję przeciwko proponowanej nowelizacji ustawy o PAN. Akademia jest szczególnym rodzajem instytucji - pełni rolę systemowego buforu umożliwiającego dokonywanie bardziej świadomych wyborów dróg rozwoju całych społeczeństw. Jest bardzo starą instytucją i posiada właściwe sobie formy organizacyjne/ zarządcze, zdolne do ewolucji, jednak w ramach swojej specyfiki. Akademia nie jest niezależna jako typ organizacji (w odróżnieniu np. od organizacji biznesowych) - jej sprawne funkcjonowanie zależy od tego, czy istnieje szersza wizja rozwoju społecznego, w którą może konstruktywnie się wpisać.Obecnie w wielu miejscach na świecie występuje poważny kryzys akademii, związany z większym, systemowym kryzysem. W efekcie pojawia się szereg mniej i bardziej poważnych patologii, od erozji struktur aż do utraty tożsamości. Podobnie jak liczni koledzy i koleżanki z krajów, gdzie od jakiegoś czasu rozwijają się ruchy samoorganizacji środowiska, uważam, że jeśli akademia ma mieć przyszłość, kluczowe jest zachowanie charakterystycznych struktur i zasad zarządzania opartych na demokratycznej kolegialności. Te struktury są złożone i wymagające (np wymagają wysokiej świadomości środowiskowej i etosu nauki), ale jako jedyne są w stanie realizować unikalną misję akademii i zachować jej tożsamość, a jednocześnie wspierać ewolucję tej instytucji. Mimo swej hierarchizacji, akademia zawsze zależała od umiejętności oddolnego organizowania się.Obecne słabości funkcjonowania wielu polskich (i nie tylko polskich) struktur akademii są skutkiem bardziej fundamentalnych procesów erozji w otoczeniu. Nie należy „naprawiać” poprzez demontaż. Należy je zachować, pracując tymczasem nad formami regeneracji i odbudowy.
05.09.2024 | Radio Tok FM; Tok 360
Mamy bardzo poważne zarzuty w stosunku do tego projektu. Powiem może króciutko: wbrew temu co twierdzi Pan Minister, Polska Akademia Nauk ma być bardzo silnie podporządkowana właśnie ministerstwu – w związku z czym tracimy znaczną część naszej autonomii. Tracimy również możliwość bycia zapleczem, bezpośrednim zapleczem intelektualnym i eksperckim najwyższych władz państwowych, w tym przypadku premiera; tracimy wreszcie możliwość pełnego zarządu własnym mieniem, bo – być może – przyszły Pan Minister będzie chciał nas tego mienia pozbawić. Ta lista jest bardzo długa i ona dotyczy zarówno takich technikaliów, o których może nie chciałbym mówić, aby nie zanudzić naszych słuchaczy, ale również takich podstawowych funkcji, jakie powinna Polska Akademia Nauk pełnić w całej strukturze nauki w Polsce.
https://audycje.tokfm.pl/podcast/163223,Konflikt-miedzy-PAN-i-Ministerstwem-Nauki-trwa-Rozumiemy-wzmocnienie-akademii-w-zupelnie-rozny-sposob
05.09.2024 | Radio 357; Rozmowy Popołudniówki
Będę prosił o rozmowę Pana Premiera Tuska, bo póki co, to Pan Premier Tusk nadzoruje Polską Akademię Nauk, więc jest tym organem, do którego mogę się w tej sprawie zwrócić i będę go bardzo namawiał do zastopowania prac nad aktualnym projektem ustawy. My oczywiście jesteśmy gotowi do tego, żeby w sposób bardzo merytoryczny podjąć trud stworzenia przepisów ustawowych, bo Polska Akademia Nauk wymaga zmian – co do tego nie ma wątpliwości. To jest jedyny punkt, w którym się zgadzamy z Panem Ministrem. I naszym warunkiem wstępnym – jeśli można tak powiedzieć – jest to, żebyśmy byli pewni, że te złe rozwiązania, które w tej chwili nam próbuje Pan Minister zaserwować, zostaną zastopowane.
https://radio357.pl/podcasty/audycje/rozmowy-popoludniowki/odcinek/505364/
05.09.2024 | PAUza Akademicka 696/2024
Regulacje wprowadzone w roku 2010 spowodowały wiele pozytywnych zmian w działaniu PAN, ale nie są wolne od wad i wymagają modyfikacji. Potrzeba reformy regulacji prawnej PAN jest bezdyskusyjna. Szanując intencje wnioskodawców zaproponowanego projektu, wyrażamy przekonanie, że gdyby wszedł on w życie, to wbrew ich zamierzeniom nie przyczyniłby się do budowy prestiżu Akademii, poprawienia jakości i transparentności procesów zarządczych, a w szczególności scalenia korporacji z Instytutami i Komitetami. Projekt nie odpowiada na wiele wyzwań, które stoją przed korporacją oraz jej Instytutami, zaś jego realizacja zagroziłaby istnieniu Akademii będącej odpowiednikiem akademii narodowych, czyniąc z niej jeszcze jeden typowy element systemu nauki w Polsce, z taką różnicą, że niezwykle zależny od woli polityków (MNiSW). Mamy zatem nadzieję, że przedstawiony projekt nowelizacji to tylko zaproszenie do dyskusji nad Akademią.
Uwagi do projektowanych zmian w Ustawie o Polskiej Akademii Nauk
Można odnieść wrażenie, że problemem jest NIEZALEŻNOŚĆ PAN, niemieszcząca się w biurokratycznych strukturach zarządzania nauką w Polsce. A proponowane zmiany konsekwentnie zmierzają do zmiany tego stanu na odpowiadający schematowi, w którym to Minister rządzi całością nauki w Kraju. A PAN powstała przed laty jako organizacja samodzielna, Ministerstwa Nauki wtedy po prosu nie było.
Niezależność
To przedziwne, z jaką konsekwencją ich autorzy zadbali o pomniejszenie społecznej rangi uczonych, obdarzonych najwyższym krajowym uznaniem – członkostwem z wyboru w akademii narodowej. Projekt Ministerstwa przewiduje znaczące umniejszenie rangi PAN przez wyjęcie spod jurysdykcji Prezesa Rady Ministrów i uczynienie z niej jednej z agend resortowych, obarczonej wszelkimi możliwymi ograniczeniami i przywalonej rozbudowaną sprawozdawczością. Odnosi się nieodparte wrażenie, że projektodawcy postawili sobie za cel zmarginalizowanie nie tylko całej narodowej instytucji, jaką jest PAN, ale także uczonych, członków korporacji. Bulwersujące jest odebranie członkom seniorom głosu stanowiącego przy podejmowaniu uchwał Zgromadzenia Ogólnego PAN na rzecz osób spoza korporacji. Może to sprawić, że strategiczne uchwały dotyczące przyszłości Akademii podejmować będzie większość spoza korporacji, co jest niespotykanym nigdzie i ewidentnym przekreśleniem jej istoty. Innym, nie mniej kontrowersyjnym zapisem projektowanej ustawy jest odebranie wybranemu Prezesowi PAN decydującego głosu w gospodarowaniu zasobami Akademii oraz przeniesienie tej prerogatywy na Kanclerza desygnowanego przez Ministerstwo. Są to przykłady zamierzonego umniejszania rangi całej instytucji oraz widomego braku zaufania do uczonych − członków korporacji. Szkoda, że autorom projektu nowej ustawy o PAN umknęła oczywista prawda, że fundamentalnym przymiotem wszystkich relacji międzyludzkich jest zaufanie, bez którego nie da zbudować żadnego konstruktywnego programu odnowy życia państwowego, w tym także naukowego.
Rządowa reforma PAN nie przysłuży się nauce
03.09.2024 | Tygodnik Powszechny 36/2024
O Polskiej Akademii Nauk („szanowana”, „zasłużona” – mówią jedni, „zmurszała” – powiedzą drudzy) już dawno nie było tak głośno. Można zaryzykować twierdzenie, że temperatura sporów o przygotowany w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego projekt nowej ustawy o PAN niemal sięga tej, która towarzyszyła przeprowadzanym przez rząd PiS zmianom w wymiarze sprawiedliwości. Tyle że resortem nauki nie kieruje dziś nominat Jarosława Kaczyńskiego, ale wiceprzewodniczący Nowej Lewicy, Dariusz Wieczorek.Jest mało prawdopodobne, by na Krakowskie Przedmieście i pod Sejm ciągnęły w obronie PAN dziesiątki tysięcy demonstrantów, jednak dla PiS uderzenie w naukowe elity będzie na pewno politycznym paliwem, być może też dowodem na hipokryzję nowej władzy i jej zwolenników. Pojawia się też inna kwestia: czy KO może zaryzykować konflikt z tradycyjnie z nią kojarzonym (choć oczywiście niewolnym od politycznych podziałów) środowiskiem naukowców i intelektualistów?
https://www.tygodnikpowszechny.pl/nauka-na-lewo-co-nam-szykuja-czarzasty-z-wieczorkiem-188151
02.09.2024 | wyborcza.pl
Krytycznych głosów jest wiele, bo to nie jest dobry projekt. On biurokratyzuje, rozmywa odpowiedzialność, pogłębia patologię związaną z decyzyjnością opartą na ciałach kolegialnych (jak rozszerzenie Prezydium PAN do gigantycznych rozmiarów). Inną przedziwną tendencję widać dobrze w przypadku komitetów naukowych. Zgoda, jedne są bardziej aktywne, drugie mniej, ale pełnią bardzo ważną społecznie rolę. Dziś oprócz członków Akademii są w nich wybrani w głosowaniu przedstawiciele swoich dyscyplin [w wyborach biorą udział doktorzy habilitowani i profesorowie – red.]. To nie dyrektorzy instytucji czy rektorzy, ale naukowcy wybierają najlepszych spośród siebie. Pomysł ministerstwa, by wybory zastąpić wskazywaniem osób przez KRASP czy Radę Główną Nauki i Szkolnictwa Wyższego jest wbrew wszelkim międzynarodowym trendom z demokratycznych krajów z rozwiniętą nauką. Minęło ponad 30 lat i okazuje się, że ciągle nie możemy się oderwać od prób centralizacji, przewagi ram formalnych nad merytoryką, ciągle nie potrafimy oprzeć jakości na merytorycznej dyskusji. A najbardziej martwi mnie to, że ministerialny projekt nie wprowadza absolutnie żadnych mechanizmów poprawy jakości nauki.
https://wyborcza.pl/7,75398,31261415,szefowa-instytutu-pan-nauka-to-sport-wyczynowy-musimy-stworzyc.html
01.09.2024
Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego opublikował 17 lipca 2024 roku projekt nowelizacji Ustawy o Polskiej Akademii Nauk. Ta propozycja została bezzwłocznie skierowana do konsultacji społecznej, której termin upływa 15 września 2024 roku. Potrzeba zmiany regulacji prawnej PAN nie budzi zastrzeżeń. Od wielu lat powszechnie odczuwane jest to, że struktura PAN jest zbyt mało dynamiczna i nie nadąża za nowymi wyzwaniami czasu, takimi jak na przykład kompleksowe badania w zakresie bioróżnorodności, kryzysu klimatycznego, sztucznej inteligencji, zmian demograficznych czy odnawialnej energetyki. Jeśli, jak do tego nawołuje Ministerstwo, projekt Ustawy dotyczycącej Polskiej Akademii Nauk nie był jedynie „przypudrowywaniem rzeczywistości” proponuję, aby dla kilku obszarów takich priorytetowych badań ogłosić narodowe programy, np. „Narodowy Program Rozwoju Badań nad Bioróżnorodnością” czy „Narodowy Program Rozwoju Badań nad Kryzysem Klimatycznym” itd. i powierzyć ich administrowanie nowej lub przekształconej placówce PAN. Działalność Akademii od lat utrudniają nie tylko niskie finansowanie, ale też niewystarczająca synergia i ograniczone wzajemne wsparcie pomiędzy trzema filarami PAN (korporacją, instytutami i komitetami).Ministerialny projekt ustawy nie nada strukturze PAN większej spójności, a wręcz zmniejszy ją. Może on też doprowadzić do obniżenia jakości badań prowadzonych obecnie w instytutach PAN. Ministerialny projekt ustawy nie adresuje bowiem podstawowej potrzeby każdej jednostki naukowej, jaką jest zwiększenie doskonałości naukowej. Bezpośredni nadzór polityków nad administrowaniem instytutami może być groźny dla ich autonomii. Z kolei, deklarowany przez Ministerstwo brak nadzoru nad merytoryczną działalnością instytutów pozostawia je praktyczne bez nadzoru w tym względzie. Tej roli nie może bowiem spełnić ministerialna zgrubna ewaluacja jednostek naukowych. Predysponowanymi ciałami do takiego nadzoru są albo zespół wyłoniony z krajowych i zagranicznych członkiń i członków korporacji PAN albo międzynarodowy komitet doradczy powołany przy każdym instytucie PAN. To one powinny dokonywać systematycznych ocen działalności poszczególnych instytutów z uwzględnieniem ich osiągnięć badawczych, polityki kadrowej i stanu infrastruktury. Te ciała powinny być wyposażone w narzędzia umożliwiające konsekwentne wdrażania ich zaleceń przez kierownictwa instytutów. Regulacje zaproponowane w ministerialnej propozycji ustawy świadczą o nieznajomości zasad funkcjonowania czołowych instytucji naukowych na świecie, których prawidłowego funkcjonowania nie można osiągnąć zwiększając liczbę urzędniczych i administracyjnych kontroli, audytów oraz sprawozdań. Wreszcie, niektóre przewidziane w ustawie terminy są nierealistyczne. Bardziej szczegółowy opis mankamentów ministerialnego projektu opisuje dokument podpisany już przez ponad 150 członkiń i członków korporacji PAN [1].Nie negując zatem potrzeby zmiany regulacji prawnych dotyczących funkcjonowania Polskiej Akademii Nauk, apeluję o wstrzymanie się z procedowaniem ministerialnej propozycji Ustawy. Potrzebujemy wygaszenia wzajemnych oskarżeń i wycieszenia emocji, cofnięcia się o krok w tył. Postuluję, aby założenia nowej Ustawy pilnie przygotował zespół, w którym zasiądą razem przedstawiciele delegowani przez MNiSW i PAN. [1] https://www.projektpulsar.pl/struktura/2267073,1,150-uczonych-podpisuje-sie-pod-slowami-mamy-nadzieje-ze-projekt-reformy-pan-to-tylko-zaproszenie-do-dyskusji.read
31.08.2024 | wyborcza.pl
Jaką więc instytucją stałaby się PAN, gdyby wdrożono proponowane zmiany? Jak może ona prawidłowo funkcjonować, jeśli będzie administrowana przez organ składający się z prawie 50 osób, z których połowa nie jest nawet członkami PAN, skoro łączna liczba członków wynosi tylko 350? I po co wprowadzać dziwne ograniczenia wiekowe – według standardów proponowanego prawa nie powinienem pisać tego listu, ponieważ mam ponad 75 lat, a zatem jestem uważany za osobę niedołężną i niezdolną do udzielania jakichkolwiek sensownych porad. Podsumowując, jest dla mnie jasne, że PAN musi zostać zreorganizowany, ale sposób, w jaki proponują to projekty ustaw, nie przyniesie żadnych pozytywnych rezultatów. Wystarczy spojrzeć, co się stało, gdy bardzo podobne zmiany wprowadzono w Rosyjskiej Akademii Nauk, zanim podobną drogą pójdzie Polska. Albo czym podobne zmiany poskutkowały na Węgrzech.
https://wyborcza.pl/7,75398,31261855,amerykanski-uczony-bylem-przerazony-roznorodnoscia-jakosci.html
30.08.2024 | wyborcza.pl Ale Historia
Ministerialny projekt niczego nie reformuje i nie poprawia w sytuacji PAN. Wprost odwrotnie, drastycznie ogranicza autonomię i wolność naukową PAN i jej Instytutów, a zarazem przejmuje w nieprzejrzysty sposób potężny publiczny majątek. Ta ustawa uderza wprost w wartości, które są szczególnie cenne dla ludzi tak entuzjastycznie popierających zmiany zapoczątkowane w wyborach 15 października. Mam nadzieję, że to dostateczne powody, by premier Donald Tusk nie dopuścił do uznania go za projekt rządowy. Tak, naukowcy to nieliczna grupa wyborców, ale niekiedy trzepot skrzydeł motyla może wywołać tajfun.
https://wyborcza.pl/alehistoria/7,121681,31266950,ministerstwo-nauki-zamierza-poddac-pan-politycznemu-nadzorowi.html
29.08.2024
Trudno nie zgodzić się z tezą Profesora Pilca (Wyborcza, 20.08.2024), że „niedostateczne finansowanie jest […] jedną z głównych bolączek nauki w naszym kraju”. Sądzę, że nawet główną, choć zdecydowanie nie jedyną. Zawsze słyszymy, że obecna kondycja Polski nie pozwala na radykalne zwiększenie finansowania nauki, gdyż są pilniejsze potrzeby - i ten sam argument powtarzany jest niezmiennie od kilkudziesięciu lat. Moim zdaniem wynika on nie tylko z krótkowzroczności polityków, ale przede wszystkim z ich przekonania, że w naszym kraju nauka niczego wartościowego nie wnosi; powinna być, bo gdzie indziej jest, więc niech i u nas będzie. Załóżmy krawat, bo inni będą w krawatach. Przedstawiony projekt ustawy także wydaje się być pochodną takiego podejścia.
Głos prof. Grzegorza Bartosza
28.08.2024 | tokfm.pl; Pierwszy Program
(...) Ta debata z dużymi słowami o zamachu na wolność nauki pomija bardzo elementarne problemy pracowników PAN. (...) Chodzi nam o to, żeby na poziomie całej PAN wypracować i powołać kolegialne, niezależne ciała, które miałyby chronić prawa pracownicze, w szczególności chodziłoby o mobbing, dyskryminację, molestowanie (...). To jest tylko dobra wola instytutów, że powołują komisje, rozstrzygające w takich niechlubnych sprawach. (...) Nawet w dużych instytutach bywa problematyczne zebranie komisji, w której nie byłoby osób bez konfliktów interesów. Jak mantra powtarzane jest ze strony władz PAN, że ustawa nie reguluje tych kwestii. (...) Po tych podwyżkach nasze pensje (...) doszły do poziomu pensji z 2018 roku. (...) To jest miejsce pracy osób wybitnych, z wysokim potencjałem naukowym. PAN ma nieduże fundusze na prowadzenie badań. (...) Często nie mamy pieniędzy na elementarne rzeczy, jak wyjazd na konferencję czy odczynniki do laboratorium. Bez tego nie zrobimy dobrej nauki.
https://audycje.tokfm.pl/podcast/162803,-Bez-tego-nie-zrobimy-dobrej-nauki-Jakich-zmian-chca-pracownicy-PAN
25.08.2024 | wyborcza.pl
Lektura wywiadu z panem ministrem Gdulą wywołała mnie do tablicy. Pan minister ma oczywiście prawo do swoich poglądów i sposobu argumentacji, ale powinny one być prawdziwe, oparte o badania czy najzwyczajniej o fakty. (...)Z niskiej oceny prac eksperckich wynoszę, że pan Minister oczekiwał, iż PAN stworzy zaplecze eksperckie władzy. Tj. tej poprzedniej, ale i aktualnej, i kolejnej. Ale czy to oczekiwanie pana Ministra jest aktualne, nawet jeżeli ta władza łamie praworządność? A może w tym coraz bardziej upolitycznionym świecie jednak PAN powinna pozostać apolityczna? Wówczas i teraz? To Akademię chroniło przed wchłonięciem przez PiS, ale ma też uchronić i przed zakusami władzy kolejnej. Przecież to takie krótkowzroczne...
https://wyborcza.pl/7,75398,31252099,bylismy-i-jestesmy-aktywni-w-sprawach-publicznych-przewodniczacy.html
23.08.2024
Zwracamy się z prośbą o utrzymanie obecnej formy Komitetów Naukowych PAN, które odgrywają kluczową rolę w rozwoju, promocji i integracji polskiej nauki. Wprowadzenie zmian proponowanych w projekcie ustawy o Polskiej Akademii Nauk osłabiłoby demokratyczne fundamenty, tradycje oraz skuteczność tych ciał, co negatywnie wpłynie na cały system naukowy w Polsce. Utrzymanie Komitetów Naukowych PAN jest nie tylko kluczowe dla dalszego rozwoju nauki w Polsce, lecz także dla wzmacniania innowacji, doradztwa w polityce publicznej, interdyscyplinarnego podejścia do problemów, obronności narodowej, edukacji publicznej oraz budowania międzynarodowej współpracy. Komitety te mogą w istotny sposób przyczyniać się do realizacji strategicznych celów (nie tylko polityki naukowej) Polski w XXI wieku przyczyniając się do budowania bardziej odpornego na kryzysy i sprawiedliwego społeczeństwa.
Argumenty przemawiające za utrzymaniem Komitetów Naukowych PAN
23.08.2024 | wyborcza.pl
...w tych zmianach chodzi przede wszystkim o to, by zwiększyć nadzór polityczny nad działalnością PAN i jej jednostek, jej finansami oraz przejąć zarządzanie majątkiem PAN. W projekcie nie mówi się o jakości nauki, o innowacyjności, o umiędzynarodowieniu, o współpracy z uczelniami i przemysłem. Nie chodzi więc o to, by zwiększyć efekty działalności naukowej w PAN, a tym samym w nauce w Polsce, gdyż żadna z proponowanych zmian nie będzie miała na to pozytywnego wpływu. (...) Jednym z głównych problemów tego projektu jest wiara jego autorów, że im więcej kontroli, tym więcej można z instytucji i jej pracowników wycisnąć. To typowo korporacyjno-biurokratyczne myślenie, które jest na przeciwległym brzegu od tego, jakie warunki powinno się tworzyć dla twórczych działań naukowych.
https://wyborcza.pl/7,75398,31241541,reforma-pan-jest-potrzebna-ale-projekt-przygotowany-przez-ministerstwo.html#wyborcza-no-paylock
23.08.2024 | Polityka
W lipcu pojawił się ministerialny projekt, pilotowany przez p. Gdulę, wiceministra w resorcie nauki. Lektura tego dokumentu, mającego status rządowego projektu legislacyjnego, dowodzi, że stanowisko Akademii całkowicie zignorowano, co falsyfikuje opowiadanie p. Wieczorka o jego koncyliacyjnych predylekcjach. Załączone uzasadnienie zmian stwierdza na początku: „[Dotychczasowa] ustawa podlegała dotychczas tylko niewielkim nowelizacjom, jakkolwiek powszechnie jest podzielana opinia o potrzebie zmian, zarówno w środowisku naukowym, jak i ze strony władz publicznych”. To fałsz, środowisko naukowe nie podziela powszechnie (ani w jakiejś znaczącej części) opinii o potrzebie zmian, a na pewno nie takich, jakie proponuje projekt MNiSW.
https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/nauka/2268021,1,pan-minister-chce-zeby-pan-byl-poddany-jego-panowaniu.read?utm_source=rss&utm_medium=rss&utm_campaign=rss
23.08.2024 | OKO.press
Realną zmianę w Akademii przyniosłoby definitywne rozdzielenie korporacji od instytucji i pozostawienie im osobnych autonomii. Korporacja uczonych mogłaby wtedy rzeczywiście spełniać swoją rolę, a więc stanowić fundament doradczej roli nauki w polityce państwa. (...) Pracownicy instytucji mogliby w tym samym czasie niezależnie prowadzić badania podstawowe, bez konieczności wpisywania ich na siłę w zapotrzebowania aktualnie rządzącej opcji politycznej. (...) Upominamy się także o proporcjonalny udział wszystkich grup pracowniczych w organach kolegialnych PAN, (...), podobnie jak ma to miejsce na uniwersytetach. W obecnym systemie Rady Naukowe Instytutów są w wielu przypadkach zdominowane przez tzw. samodzielnych pracowników naukowych oraz osoby niezatrudnione w PAN, podczas gdy pozostali pracownicy, nierzadko reprezentujący większość, mają w radach dwoje reprezentantów.
https://oko.press/glos-pracowniczy-w-sprawie-nowelizacji-ustawy-o-pan?fbclid=IwY2xjawE5EBlleHRuA2FlbQIxMQABHWyiMkKK6JczKtwazYhc7nsjUtr4m5GS_hQbwW_7xo4hBUBwxrB9HHlSfg_aem_z2Y23u8Yn_oKlFTFJeZjuw
22.08.2024 | OKO.press
Minister Gdula apeluje o dialog wokół ustawy o PAN. Tyle że w praktyce wygląda on w Polsce dokładnie tak jak na Węgrzech (...). Węgierski minister nauki rozdziela finansowanie instytutów za pośrednictwem powoływanej przez siebie rady. Faktycznie, w tym zakresie Ministerstwo Nauki wykazało się kreatywnością, bo u nas minister będzie rozdzielał pieniądze bez pośredników. Łatwo przewidzieć, czym się to skończy. Gdyby ustawa MNiSW funkcjonowała rok temu, Instytutu Filozofii i Socjologii PAN już by nie było. Czyż nie mamy do czynienia z próbą orbanizacji PAN, bo przecież kto dzieli pieniądze, ten jak na Węgrzech – ma władzę, nieprawdaż?Pan minister apeluje również o dialog. Tyle, że w praktyce wygląda on dokładnie tak, jak na Węgrzech.Wszystkie postulaty zmian zgłaszanych przez węgierskich akademików do projektu tamtej ustawy były przyjmowane przez rządzących z udawaną życzliwością, a następnie ignorowane.
https://oko.press/paralele-z-orbanem-prezes-pan-gdula
21.08.2024 | monitorkonstytucyjny.eu
Panie Ministrze – nie milczeliśmy, działaliśmy! W ostatniej kadencji (2019–2023) Komitet Nauk Prawnych PAN włączał się, w zasadzie permanentnie, w sprawy publiczne kraju. Trzeba mieć na uwadze, że komitety stanowiąc przedstawicielstwo dyscyplin naukowych są kadencyjne, członkowie pochodzą z wyborów, a są to naukowcy danej dyscypliny reprezentujący szkoły wyższe, placówki naukowe PAN, itp. Kompetencje komitetów naukowych są ograniczone, mają oddziaływać na rozwój dyscypliny naukowej, którą się zajmują oraz integrowanie ośrodków i środowisk naukowych. W efekcie mogą i powinny być komentatorami wydarzeń naukowych, a w wyjątkowych sytuacjach – spraw publicznych. I tak się działo.Powstawały różnego rodzaju uchwały, stanowiska, protesty czy apele do władz, a związane z demontażem demokratycznego państwa prawa.
https://monitorkonstytucyjny.eu/archiwa/29468
21.08.2024 | piotr-stec.pl
Projekt ministerialny próbuje osiągnąć dwie rzeczy – ożywić i odmłodzić korporację uczonych i jednocześnie stworzyć centralny system zarządzania strategicznego instytutami. Oba cele są ważne, można mieć jednak wątpliwości co do tego, czy wybrano najlepszą metodę ich osiągnięcia. (...) System nauki i szkolnictwa wyższego to skomplikowana sieć powiązań obejmująca uczelnie akademickie i zawodowe, instytuty PAN, instytuty badawcze, instytuty sieci Łukasiewicza, towarzystwa naukowe, samą Polską Akademię Nauk, rozmaite “gremia” samorządowe itd. Ruszenie jednego z tych elementów wpływa na pozostałe. Zanim zaczniemy jakąś mocniejszą reformę akademii może warto by było przemyśleć, jak ten system ma wyglądać i potem dopiero brać się za kolejne elementy układanki? Problemem na już wydaje się być racjonalizacja zarządzania siecią instytutów. Reszta może spokojnie poczekać na fundament.
https://piotr-stec.pl/2024/08/21/w-sprawie-projektu-reformy-pan/
20.08.2024 | tokfm.pl
...trzeba przyznać, że ministerstwo co jakiś czas mówi co chce zrobić. Zaprasza na spotkania, słyszy tego miażdżącą krytykę, a następnie robi swoje. Ignoruje tylko odhacza, że faktycznie konsultacje były realizowane. Jeżeli w ten sposób ma wyglądać dialog środowiskowy, to naprawdę mam bardzo poważne obawy jak to będzie wyglądało. Szczerze mówiąc, wydaje mi się, że trzeba dużego tupetu, żeby powiedzieć, że profesor Łętowska, profesor Rychard, profesor Friszke, czy wszystkie te osoby, które krytykują tę ustawę publicznie, że one działają włącznie w swoich interesach.To jest niepoważne.
https://audycje.tokfm.pl/podcast/162461,-Panie-ministrze-gdzie-sa-glosy-srodowiska-popierajace-te-ustawe
20.08.2024 | wyborcza.pl
(...) Może więc, zamiast reformować PAN, należy go istotnie dofinansować, bo niedostateczne finansowanie jest, jak sądzę, jedną z głównych bolączek nauki w naszym kraju. (...)Zamiast 1 proc. PKB na naukę przeznaczmy na ten cel 3 proc., a jest szansa, że problemy finansowe kraju znikną, a jego rozwój przyspieszy. Kraje, które to zrozumieją, to przyszła czołówka Unii Europejskiej i świata. Nie wydatki na armię, ale na naukę będą stanowić o sile krajów.
https://wyborcza.pl/7,75968,31236106,czy-w-ogole-trzeba-reformowac-polska-akademie-nauk.html
19.08.2024 | rp.pl
…władze PAN przestają być gospodarzem własnego domu. (...) Naszym zdaniem to wyłącznie parawan, którym próbuje się przykryć dokonany w proponowanej nowelizacji faktyczny zamach na autonomię Akademii. (...) Tu ponownie trudno oprzeć się wrażeniu, że z jednej strony mamy do czynienia z zaklinaniem rzeczywistości, a z drugiej z formą szantażu wobec środowiska.
https://www.rp.pl/opinie-polityczno-spoleczne/art40980151-andrzej-czyzewski-andrzej-friszke-deforma-pan-kontrola-politykow-nad-nauka-lekiem-na-kazde-zlo
19.08.2024 | wyborcza.pl
(...) Pan minister Maciej Gdula w wywiadzie w „Gazecie Wyborczej” stawia tezę, jakoby Polska Akademia Nauk milczała w sprawach publicznych. To teza nieprawdziwa. (...)Dlaczego więc [minister Maciej Gdula] jako wysoki przedstawiciel ekipy rządzącej powiela nieprawdziwy stereotyp o PAN jako o zbiorze osób i ciał nieaktywnych? Ano chyba po to, aby uzasadnić niedobry projekt ustawy o PAN, centralizujący kontrolę administracyjną ministerstwa nad Akademią. Ciekawe, że w tym zamyśle centralizacyjnym, krytykowanym przez wielu, a promowanym przez ministra Gdulę, nowa ekipa nie potrzebowała już konsultacji z byłym ministrem Czarnkiem. Całkiem udatnie i samodzielnie bowiem wpisuje się w generalną filozofię centralizacyjną poprzedniej ekipy rządzącej.
https://wyborcza.pl/7,75968,31236478,kto-tu-powinien-uderzyc-sie-w-piersi-polemika-z-wiceministrem.html
14.08.2024
Projekt nowelizacji ustawy o Polskiej Akademii Nauk (PAN) przedstawiony przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w dniu 15 lipca 2024 r. boleśnie uderza w istnienie i pracę komitetów naukowych PAN. Już samo pozbawienie członków PAN mających ponad 75 lat członkostwa w komitetach naukowych PAN stanowi wielkie osłabienie mocy naukowej tych komitetów.
Stanowisko prof. Małgorzaty Mańki, członka rzeczywistego PAN
14.08.2024 | OKO.press
Minister Dariusz Wieczorek zaplanował demontaż i degradację PAN. Motywem przewodnim rządowego projektu jest centralizacja, likwidacja procesów demokratycznych, ubezwłasnowolnienie władz PAN i upłynnienie zasobów. (...) Kiedy odchodził minister Gowin, powszechnym w środowisku żartem było, że jeszcze za nim zatęsknimy. Potrzebowaliśmy raptem kilku miesięcy, aby minister Czarnek spowodował, że żart ów zdecydowanie przestał śmieszyć. Ile czasu potrzeba ministrowi Wieczorkowi?
https://oko.press/wiceprezes-pan-ostro-o-planach-rzadu
13.08.2024 | projektpulsar.pl
Projekt nowelizacji ustawy o PAN z 15 lipca 2024 r. w wielu kwestiach nie uwzględnia specyfiki instytucji, dobrych zwyczajów ani praktyk stosowanych od początku istnienia Akademii. Stąd, w odróżnieniu od werbalnych zapewnień Ministra, członkowie Akademii odbierają projekt w obecnej postaci jako nieodpowiedni dla utrzymania prestiżu PAN, niesymetryczny w odniesieniu do wyższych uczelni, a miejscami wręcz upokarzający tę wysoko ocenianą w niezależnych rankingach międzynarodowych polską instytucję naukową.
https://www.projektpulsar.pl/struktura/2267073,1,150-uczonych-podpisuje-sie-pod-slowami-mamy-nadzieje-ze-projekt-reformy-pan-to-tylko-zaproszenie-do-dyskusji.read
13.08.2024 | Polityka 34 (3477)
System nauki i szkolnictwa wyższego pod rządami różnych partii ma pewne cechy wspólne. To brak zaufania, centralizacja i ręczne sterowanie. Ministerialny projekt zmian ustawy o Polskiej Akademii Nauk przejawia je wszystkie.
https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/nauka/2266587,1,czy-pan-na-glowe-upadl-ministerialny-projekt-jest-szkodliwy-i-zly-skutki-zostana-na-dlugo.read
12.08.2024 | wyborcza.pl
Zanim zabierzemy się za prace nad nową ustawą o PAN, najpierw musimy sobie jasno powiedzieć, co chcemy osiągnąć. Bo ministerialny projekt prowadzi do centralizmu i biurokracji.
https://wyborcza.pl/7,75968,31222333,planowana-ustawa-o-pan-o-co-naprawde-tu-chodzi.html
01.08.2024 | gazeta.pl
Zgłoszona ostatnio propozycja nowej ustawy o PAN świadczy o głębokim niezrozumieniu roli i zasad funkcjonowania akademii. Ma ona się stać jedyną w cywilizowanym świecie akademią, której członków będą wybierać przede wszystkim osoby spoza samej korporacji uczonych. Propozycja przeniesienia nadzoru nad PAN z Prezesa Rady Ministrów do Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, jest w istocie zawłaszczeniem Akademii przez jeden resort. To także podporządkowanie ministrowi mienia Akademii, co może w przyszłości prowadzić do pozbawiania PAN jej majątku, a w szczególności jego najbardziej atrakcyjnych części.
https://wyborcza.pl/7,75398,31191194,zamach-na-polska-akademie-nauk.html
31.07.2024 | Polityka 32 (3475)
Ministerialny projekt zawiera liczne zadziwiające i niespotykane koncepcje, np. wybory nowych członków PAN przez zgromadzenie składające się z wielu osób niebędących członkami Akademii. Propozycja uniezależnienia kanclerza od prezesa przypomina natomiast pierwsze lata funkcjonowania Akademii – pod ustawą „bierutowską”. Ponadto, kanclerz ma być urzędnikiem mianowanym i podległym ministrowi nauki. Uderza nieuzasadniony pośpiech i brak dyskusji nad projektem nowej ustawy, a także brak refleksji i odrzucenie sprawdzonych wzorów zagranicznych.
https://www.polityka.pl/opolityce/2265335,1,nauka-tolerowana-epilog.read
28.07.2024 | przemyslawwiszewski.pl
Od dwóch dekad kryzys finansowy dotykał pracowników wybranych instytutów PAN powodując spory o finanse, w tym wspomnianą w uzasadnieniu do zmian ustawy sprzeczkę dotyczącą podziału 190 mln dodatkowych środków dla PAN przyznanych przez Ministra. Czy jednak jest to powód do radykalnych zmian organizacyjnych instytucji, bez jasnego określenia ich skutków i zwiększenia finansowania, w odniesieniu do diagnozy dokonanej w kontekście celu działania PAN? Diagnozy nie ma, bo trudno za taką uznać odwołanie do przyczynkarskich wyników kontroli NIK, a już kuriozalne jest stwierdzenie, że powszechnie jest podzielana opinia o potrzebie zmian, zarówno w środowisku naukowym, jak i ze strony władz publicznych.
https://przemyslawwiszewski.pl/dzialania-pozorowane-zaciesnianie-kontroli-nowe-inicjatywy-mein/
22.07.2024 | forumakademickie.pl
Projekt nowelizacji ustawy o PAN przewiduje m.in. zmiany w zakresie nadzoru nad działalnością Akademii, struktury organizacyjnej i zarządzania majątkiem. Najważniejszą zmianą jest przeniesienie wszystkich kompetencji nadzorczych z Prezesa Rady Ministrów na ministra. W efekcie szef resortu nauki będzie sprawował kontrolę nad PAN i wszystkimi jej jednostkami organizacyjnymi w zakresie działalności statutowej, gospodarki finansowej i rachunkowej, gospodarowania mieniem. Novum w strukturze organizacyjnej ma być włączenie do Zgromadzenia Ogólnego PAN, oprócz członków krajowych, dyrektorów instytutów naukowych i członków Akademii Młodych Uczonych.
https://forumakademickie.pl/sprawy-nauki/projekt-nowelizacji-ustawy-o-polskiej-akademii-nauk/
22.07.2024 | forumakademickie.pl
Celem projektu ustawy, który przygotowało kierownictwo PAN, było stworzenie organizmu autonomicznego i wspólnotowego, a propozycja ministerstwa idzie w przeciwną stronę, czyli podporządkowania ministrowi – to kolektywizacja i odebranie niezależności zarówno instytutom, jak i całej Akademii. Kluczowe zmiany w ministerialnym projekcie nowelizacji ustawy rujnują PAN. Projekt ten bardzo mocno korzysta z propozycji Porozumienia Instytutów Naukowych PAN, a jeśli włącza propozycje przedstawione w projekcie kierownictwa Akademii, robi to w sposób karykaturalny. Zapisy projektu ministerialnego są orbanizacją Akademii – destrukcją wewnętrznego ustroju PAN na wzór zmian wprowadzonych przez rząd Viktora Orbana – i jej kolektywizacją. W związku z krytyczną sytuacją wokół nowego projektu ustawy o PAN prezes PAN zapowiedział zwołanie na początek września Nadzwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Polskiej Akademii Nauk.
22.07.2024 | serwisy.gazetaprawna.pl
Zgodnie z ministerialnym projektem ustawy o PAN, minister nauki zyska wszystkie kompetencje nadzorcze nad Polską Akademią Nauk. Projekt w dużej mierze uzależnia Akademię od ministra nauki, który m.in. będzie mógł odwołać kanclerza PAN z własnej inicjatywy albo na wniosek prezesa PAN, jeżeli audyt zewnętrzny lub państwowe organy kontroli stwierdzą, że kanclerz narusza prawo. Nowością jest możliwość odwołania kanclerza z własnej inicjatywy, jedynie po zasięgnięciu opinii prezesa PAN, jeśli nie wykonuje on należycie swoich obowiązków. To nie koniec zmian w szkolnictwie wyższym – zgodnie z propozycjami ministerstwa minister nauki zyska dalej idące uprawnienia, będzie m.in. decydował o obsadzie najwyższych stanowisk w Sieci Badawczej Łukasiewicz, Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej oraz w Narodowym Centrum Badań i Rozwoju.
19.07.2024 | Dziennik Gazeta Prawna
Minister nauki opublikował pakiet reform wprowadzający istotne rozszerzenie kompetencji ministra nauki, dotyczących m.in. nadzoru nad Polską Akademią Nauk i instytutami badawczymi. Zmiany w PAN obejmą nadzór nad działalnością PAN i jednostkami naukowymi oraz innymi jednostkami organizacyjnymi PAN, strukturę organizacyjną PAN, status członka PAN, zarządzanie majątkiem PAN oraz finanse PAN. Wszystkie kompetencje nadzorcze nad działalnością PAN zostaną przeniesione z Prezesa Rady Ministrów na ministra nauki.
W serwisie PAN stosujemy pliki cookies w celu gromadzenia danych statystycznych oraz prawidłowego funkcjonowania serwisu. Pliki te mogą być umieszczane na Twoim urządzeniu do odczytu stron. Więcej informacji o celu używania i zmianie ustawień ciasteczek znajdziesz w naszej polityce prywatności.
