„Wszelkie zmiany powinny służyć wzmocnieniu pozycji PAN na arenie krajowej i międzynarodowej. Stawiamy na powiązanie korporacji uczonych z instytutami, które będą silniej uczestniczyć w pracach Akademii” – mówił wiceprezes PAN prof. Paweł Rowiński podczas wizyty w Łodzi.

Uczonych obowiązuje krytycyzm wobec uzyskanych wyników, a badania muszą przejść ekspercką procedurę recenzyjną, zwieńczoną publikacją w czasopiśmie naukowym. Kryteria te nie zostały zachowane w przypadku styczniowych doniesień o odkryciu mutacji genetycznej rzekomo zwiększającej ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19.

Dr hab. Katharina Boguslawski, członkini Akademii Młodych Uczonych PAN, otrzymała jedną z najważniejszych międzynarodowych nagród naukowych. Medal Diraca trafia do wybitnych chemików obliczeniowych, którzy nie ukończyli 40. roku życia.

Brak zdecydowanych działań promujących szczepienia osłabia nie tylko stan zdrowia społeczeństwa, ale też gospodarkę. Szczegółową analizę na ten temat przygotował zespół doradczy ds. COVID-19 działający w Polskiej Akademii Nauk.

„Najwyższa pora skończyć z poglądem, że jeszcze wielu rzeczy o SARS-CoV-2 czy o szczepionkach nie wiemy. COVID-19 to jedna z najlepiej poznanych chorób zakaźnych w historii medycyny, a szczepionka przeciw tej chorobie jest najlepiej zbadaną szczepionką w historii szczepień. Wyraźny jest natomiast deficyt woli zwalczania epidemii COVID-19 u rządzących” – piszą naukowcy z zespołu ds. COVID-19 przy prezesie PAN w stanowisku 28. i przypominają, że wolność człowieka do dokonywania nieracjonalnych, sprzecznych z naukowymi poglądami wyborów kończy się tam, gdzie zaczynają one zagrażać zdrowiu i życiu współobywateli. 

Wraz z końcem roku zakończy się obecna kadencja władz Polskiej Akademii Nauk (2019-2022). W czerwcu nastąpi wybór komisji wyborczej. Głosowanie nad kandydaturami na prezesa PAN odbędzie się w październiku. panch wiceprezesów poznamy w grudniu. Odbędą się także wybory m.in. członków Komisji ds. etyki w nauce, Prezydium PAN, dziekanów wydziałów, prezesów oddziałów, przewodniczących rad kuratorów, członków i przewodniczącego Rady Dyrektorów Jednostek Naukowych PAN.

Dzięki finansowaniu dr Karolina Szczepanowska utworzy własną grupę badawczą w Międzynarodowym Instytucie Mechanizmów i Maszyn Molekularnych PAN. Laureatka została też niedawno stypendystką naszego programu PASIFIC dla utalentowanych młodych naukowców.

Prestiżowe wyróżnienie otrzymała dr Karolina Ćwiek-Rogalska z Instytutu Slawistyki PAN. W gronie laureatów są też dwaj członkowie Akademii Młodych Uczonych PAN: dr Szymon Chorąży (Uniwersytet Jagielloński) i dr Michał Tomza (Uniwersytet Warszawski). Gratulujemy!

O pobyty badawcze w instytutach PAN ubiegają się naukowcy i naukowczynie z 50 krajów. Jury wybierze 15 laureatów na przełomie maja i czerwca. Przyjadą oni do Polski między lipcem a październikiem 2022 roku.

Na wniosek prezesa PAN prof. Jerzego Duszyńskiego Ministerstwo Edukacji i Nauki zwiększyło wysokość subwencji na utrzymanie i rozwój potencjału badawczego, przyznanej na rok 2021.

Ryzyko zakażenia może być zmniejszone przez przyjęcie dawki przypominającej szczepionki mRNA. Ochronne działanie tej szczepionki zaczyna się po ok. 2 tygodniach. W najnowszym stanowisku interdyscyplinarny zespół ds. COVID-19 przy prezesie PAN pisze o wariancie Omikron i przypomina, że dystans i maseczki redukują transmisję wszystkich wariantów SARS-CoV-2. „Apelujemy o wdrożenie rygorystycznej kontroli przestrzegania tych zasad w przestrzeni publicznej” – podkreślają naukowcy.

9 badaczek i 9 badaczy dołączy formalnie do Akademii Młodych Uczonych PAN 1 stycznia 2022 roku. Nominacje odebrali 14 grudnia podczas uroczystości w Pałacu Staszica w Warszawie. Gratulujemy i życzymy owocnej współpracy.

Nasze zdrowie w czasie epidemii w dużym stopniu zależy od zachowań ludzi – decyzji podejmowanych przez przedstawicieli władz oraz skłonności obywateli do przestrzegania obostrzeń. Nowe stanowisko zespołu ds. COVID-19 przy prezesie PAN.

Prof. Jerzy Duszyński nagrodził sześcioro uczonych za wybitne osiągnięcia w 2021 roku. Wśród laureatów jest prof. Michał Głowiński, który odebrał pamiątkowy dyplom z rąk prezesa PAN w swoim warszawskim mieszkaniu.

Zgromadzenie Ogólne PAN wybrało panch członków Polskiej Akademii Nauk oraz Akademii Młodych Uczonych (AMU). Prezentujemy wyniki i gratulujemy wyróżnionym badaczkom i badaczom. Status członka będzie przysługiwał nowo wybranym osobom od 1 stycznia 2022 roku.

Otrzymało je 10 uczestników studiów doktoranckich i szkół doktorskich prowadzonych w instytutach Polskiej Akademii Nauk (PAN). Gratulujemy wszystkim nagrodzonym. Stypendium zostanie wypłacone jednorazowo do końca tego roku.

Niedawno pojawiły się informacje, że odkryto B.1.1.529 Omicron, czyli nowy, potencjalnie niebezpieczny wariant wirusa SARS-CoV-2. Komisja Europejska rozważa zakaz lotów do krajów, w których pojawił się ten wariant. Część z krajów, m.in. Wielka Brytania, Włochy czy Stany Zjednoczone, już podjęła takie kroki. Stany Zjednoczone wprowadziły ograniczenia dotyczące podróży z Republiki Południowej Afryki, Botswany, Namibii, Malawi, Zimbabwe, Zambii, Lesoto i Eswatini. Czy mamy powody do niepokoju? Nowe stanowisko zespołu ds. COVID-19 przy prezesie PAN.

Jury wybrało utalentowanych 35 badaczek i badaczy, którzy na początku 2022 roku przyjadą do Polski. Swoje projekty naukowe będą realizować w instytutach PAN.

W konfrontacji z czwartą fala zachorowań na COVID-19 w Polsce każdy z nas został pozostawiony samemu sobie. W tej sytuacji zwracamy się z gorącym apelem do wszystkich, którzy wcześniej wykazali się odpowiedzialnością i przyjęli szczepionkę przeciwko COVID-19, o zaszczepienie się dawką przypominającą, gdy tylko stanie się to dla nich możliwe.

Prezentujemy streszczenie pierwszej części najnowszego raportu IPCC. Dokument w syntetyczny sposób ujmuje najważniejsze ustalenia nauk fizycznych dotyczące zmiany klimatu. Przedstawia też 5 panch, przykładowych scenariuszy emisji gazów cieplarnianych.

Wirus nie zna granic. Pandemia COVID-19 uwidoczniła konieczność podjęcia skoordynowanych działań na rzecz zdrowia i wspólnego bezpieczeństwa Polski i Ukrainy. Członkowie zespołów ds. COVID-19 Polskiej Akademii Nauk i Narodowej Akademii Nauk Ukrainy omawiają we wspólnym stanowisku obserwowane podobieństwa i różnice w pandemii w Polsce i w Ukrainie oraz płynące z tego wnioski.

Dr Michał Przeperski (Instytut Historii Nauki PAN) i dr Sebastian Trojanowski (Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika PAN) otrzymali Nagrody Naukowe „Polityki” za 2021 rok. Kapituła przyznała wyróżnienia także czterem finalistom, którzy pracują w instytutach Akademii. Gratulujemy!

Przewodniczącym został dr Jacek Kolanowski (Instytut Chemii Bioorganicznej PAN), a zastępcami dr hab. inż. Marta Gmurek (Politechnika Łódzka) i dr hab. Jan Poleszczuk (Instytut Biocybernetyki i Inżynierii Biomedycznej PAN).

„AMU jest silna siłą swoich członków, ich autorytetem naukowym, ale też chęcią do działania społecznego” – podkreślał przewodniczący Akademii Młodych Uczonych dr hab. Karol Palka podczas jubileuszu 7 października w Warszawie.

„Nie ograniczajcie się oczekiwaniami wobec was stworzonymi przez innych” – powiedziała do polskich naukowczyń sekretarz energii USA Jennifer Granholm. Gospodarzem wydarzenia była Polska Akademia Nauk.

Z danych powinni korzystać nie tylko decydenci, ale i naukowcy – im więcej danych dobrej jakości, tym większa szansa na zrozumienie badanych zjawisk. W sytuacji kryzysu epidemicznego, który pokonać można jedynie dzięki racjonalnym zachowaniom podejmowanym w skali całego społeczeństwa, kluczowego znaczenia nabiera również zapewnienie szerszego dostępu do danych dla dziennikarzy i obywateli.

Akcję szczepienia uczniów planuje się zintensyfikować dopiero w trzecim tygodniu września, co oznacza, że jej efekty pojawią się pod koniec listopada. Wobec braku szczepionki dopuszczonej do zastosowania w przypadku dzieci do lat 12 i braku wprowadzenia obowiązku szczepień dzieci powyżej 12 roku życia, w szkołach mogą być użyte jedynie działania z zakresu profilaktyki nieswoistej: wietrzenie pomieszczeń, maseczki, testowanie, zachowanie dystansu i dezynfekcja.

Repozytorium Cyfrowe Instytutów Naukowych to unikalna baza instytutów Polskiej Akademii Nauk. Dzięki współpracy 24 z nich na platformie RCIN znajdują się tysiące zasobów pochodzących z bibliotek instytucji i będących wynikiem ich prac badawczych. Wszystkie materiały są dostępne bezpłatnie.

Szanowny Panie Premierze, zwracamy się do Pana z prośbą o wyjaśnienie niepokojącej rozbieżności, jaka dzieli projekt dokumentu rządowego Polityka Naukowa Państwa (PNP), w którym umiędzynarodowienie polskiej nauki określane jest jako jeden z priorytetów, i wypowiedź obecnego Ministra Edukacji i Nauki, zapowiadającego we wpisie internetowym z 23 lipca br. odejście od ściślejszego powiązania polskiej nauki z nauką światową na rzecz haseł „polskie uczelnie są dla polskich studentów” a „polska nauka dla Polaków”. Oczekujemy jasnego stanowiska rządu w tej sprawie. Praktyka międzynarodowej współpracy naukowców jest, zgodnie ze stanowiskiem  PNP, fundamentalnym standardem obowiązującym w nauce, warunkiem  przyśpieszonego rozwoju  gospodarczego i kulturalnego społeczeństw i państw, zasadą organizującą badania w wolnym świecie.

Szczepienia są podstawowym narzędziem skutecznego i bezpiecznego ograniczania rozprzestrzeniania się choroby COVID-19 wraz z jej następstwami i kosztami. Dlatego trzeba pilnie rozważyć wprowadzenie ich obowiązku w wybranych grupach i sytuacjach.

Apelujemy o powołanie w Polsce instytucji, której rolą byłoby stałe monitorowanie i komunikowanie społeczeństwu zbliżających się zagrożeń zdrowotnych oraz informowanie, jak postępować w ich obliczu. Działający w niej multidyscyplinarny zespół ekspertek i ekspertów powinien być niezależny od rządu i mieć stałe finansowanie. Jego opinie i zalecenia powinny być podawane bezpośrednio do wiadomości publicznej.

Apelujemy: szczepmy uczennice i uczniów, szczepmy obowiązkowo personel szkolny i postępujmy według zasad dystans, dezynfekcja, maseczki. Tylko w ten sposób unikniemy nauczania zdalnego w roku szkolnym 2021/2022.

Statuetkę odebrał 25 czerwca prezes PAN prof. Jerzy Duszyński podczas uroczystej gali w Krakowie. Kapituła doceniła też prof. Henryka Skarżyńskiego, członka Akademii. Orły stulecia to jubileuszowe wyróżnienia „Rzeczpospolitej”, najstarszego działającego polskiego dziennika.

Jury przyznało nagrodę twórcom urządzenia Ventil. Aparat służy do niezależnej wentylacji płuc. Dzięki niemu można też podłączyć dwie osoby do jednego respiratora. Wyróżnienie dostali natomiast autorzy niezwykle czułej metody diagnostycznej. Dzięki niej „odcisk palca” analizowanej substancji można otrzymać już po kilkunastu sekundach.

Osoby z niepełnosprawnością, przebywający w domach opieki, uchodźcy, migranci, osoby w kryzysie bezdomności w sumie stanowią ponad 20% społeczeństwa polskiego. Wpływ pandemii na te grupy utrzyma się znacznie dłużej niż samo ryzyko epidemiczne, dlatego ich problemy powinny być pilnie uwzględnione przez decydentów. Piszą o tym członkowie interdyscyplinarnego zespołu doradczego ds. COVID-19 przy prezesie PAN w stanowisku 15.

W pierwszych miesiącach 2020 roku, wraz z pojawieniem się informacji o epidemii nowej, groźnej choroby oddechowej COVID-19, rozpoczął się wyścig z czasem kilkuset zespołów badawczych, których celem było stworzenie skutecznej i bezpiecznej szczepionki. Wiele pomysłów upadło lub zostało zarzuconych z powodów niewystarczającej skuteczności lub bezpieczeństwa czy trudności organizacyjnych.

Od wybuchu pandemii dokonano wielu przełomowych odkryć, w tym opracowania szczepionki przeciw COVID-19. Wraz z nią realne stało się opanowanie pandemii. Aby tego dokonać, musimy jednak pilnie odrobić lekcje z dotychczasowych doświadczeń. Dotyczą one tego, czego dowiedzieliśmy się o państwie i jego instytucjach, ale także i o nas samych. Już teraz można z nich wyciągnąć dwa podstawowe wnioski. Po pierwsze, aby poradzić sobie z pandemią, potrzebne są silne instytucje ochrony zdrowia, niezależne instytucje gromadzenia i analizowania danych o zagrożeniach epidemicznych oraz inwestycje w naukę i edukację. Po drugie, wzmacniajmy solidarne społeczeństwo, którego członkowie przestrzegają norm bezpiecznego zachowania, współpracują ze sobą i działają dla dobra publicznego.

Groźba wymknięcia się wirusa spod kontroli jest realna. Na szczęście dysponujemy już szczepionkami, a także sporą wiedzą. Realizacja programu szczepień jest jednak długotrwała i w skali globalnej niezmiernie zróżnicowana. Wszystko to sprawia, że w ciągu najbliższych lat nie można się spodziewać całkowitego powrotu do sytuacji sprzed pojawienia się COVID-19. Zatem zamiast wyczekiwać końca pandemii, musimy wszyscy szukać sposobów życia z wirusem. Nie powinny to być wprowadzane cyklicznie i nieprzewidywalne restrykcje, które rujnują gospodarkę, edukację i życie społeczne, lecz raczej tworzenie nowych norm społecznych związanych z ograniczaniem możliwości szerzenia się zakażeń.

Po publikacji stanowiska „Scenariusze na 2021 rok” otrzymaliśmy liczne pytania, o to, który z tych scenariuszy jest najbardziej prawdopodobny. Na tak postawione pytanie odpowiedź jednoznaczna nie jest jednak możliwa. Między innymi dlatego, że prawdopodobieństwo realizacji tych scenariuszy zależy nie tylko od działań, na które mamy wpływ, to znaczy od sprawności systemu szczepień i zachowań ludzi, ale i od czynników, na które wpływ mamy znikomy.

Właśnie skończył się rok 2020. To dobry czas na jego podsumowanie i planowanie działań w roku, w który wkraczamy. W związku z tym przedstawiamy hipotetyczne scenariusze rozwoju pandemii COVID-19 w 2021 roku i w latach najbliższych. Z naukowego punktu widzenia, wszystkie one mogą się zdarzyć i na wszystkie powinniśmy być przygotowani.

Szczepionka została stworzona w oparciu o technologię mRNA opracowaną przez niemiecką firmę BioNTech, która podjęła pracę nad nią już w styczniu 2020 roku, natychmiast po opublikowaniu sekwencji wirusa SARS-CoV-2.

COVID-19 od miesięcy rujnuje nie tylko zdrowie milionów osób, ale też gospodarki krajów na całym świecie. Od początku pandemii badaczki i badacze z wielu krajów pracują nad szczepionką przeciw COVID-19. Jesteśmy coraz bliżej przełomu. Spora część naszego społeczeństwa ma jednak obawy przed zaszczepieniem się. W tym stanowisku omawiamy ryzyka i wyjaśniamy dlaczego szczepienie jest jedynym racjonalnym wyborem, dzięki któremu będziemy mogli szybciej wyjść z pandemii, ochronić życie i zdrowie milionów osób oraz ograniczyć kryzys ekonomiczny i społeczny.

Jak w walce z epidemią COVID-19 unikać ciągłego „rozpoznawania bojem”, czyli o potrzebie nowej strategii testowania.

Wciąż brak przełomu medycznego, który stanowiłby rozwiązanie sytuacji związanej z pandemią COVID-19 (szczepionki czy skutecznego leku). Zarazem epidemia stała się coraz bardziej powszechna i rozproszona. Już nie trzeba podróżować, żeby się zakazić, zarażamy się często „na miejscu”, podczas codziennych czynności. W rezultacie epidemia, pozostając wyzwaniem medycznym, staje się też coraz bardziej problemem społecznym. Jest ona problemem społecznym nie tylko dlatego, że dotyczy coraz większej części populacji, ale stała się też mniej abstrakcyjna – niestety coraz więcej z nas czuje jej konkretną obecność w kręgu najbliższych, czy też wśród znajomych.

Zmęczenie batalią z epidemią COVID-19, zarówno na poziomie indywidualnym jak i społecznym, jest już olbrzymie i niewątpliwie szybkie osiągnięcie odporności zbiorowiskowej (nazywanej w mediach niepoprawnie odpornością stadną) wydaje się atrakcyjnym celem. Eksperci są zgodni, że w dłuższej perspektywie czasu najprawdopodobniej epidemia zostanie opanowana, gdy dostępna będzie skuteczna szczepionka lub lek, które zmniejszy ryzyko ciężkiego przebiegu choroby COVID-19.

Apel i zalecenia interdyscyplinarnego zespołu doradczego ds. COVID-19 przy prezesie PAN z 11 października 2020 r.

Opracowanie zespołu naukowców pracujących pod kierunkiem prezesa Polskiej Akademii Nauk prof. Jerzego Duszyńskiego w sposób przystępny przedstawia aktualny stan wiedzy na temat wirusa SARS-CoV-2, choroby COVID-19 oraz jej skutki medyczne, psychologiczne, gospodarcze i społeczne. W publikacji naukowcy prezentują prognozy epidemii w sezonie jesienno-zimowym oraz rekomendacje dla obywateli i instytucji.