Profesor Michel Talagrand odebrał uznane wyróżnienie z rąk prezesa PAN. Medal im. Stefana Banacha przyznawany jest matematykom w uznaniu ich wybitnych zasług dla rozwoju nauk matematycznych.

„Epidemia COVID-19 i wirus SARS-CoV-2 nie zniknęły, ale zmieniły swoje oblicze. Musimy adaptować się do tych zmian. Karygodne wydaje się udawanie, że problem zniknął oraz iluzja, że »jakoś to będzie«” piszą naukowcy z interdyscyplinarnego Zespołu doradczego ds. COVID-19 przy prezesie PAN w najnowszym stanowisku.

Dlaczego komórki nerwowe w siatkówce obumierają? Jak zahamować procesy zwyrodnieniowe siatkówki? Badania przeprowadzone przez międzynarodowy zespół naukowców, z udziałem dr Andrzeja Foika z ICTER, mogą pomóc opracować terapie spowalniającą utratę wzroku.

Od czasu rosyjskiej inwazji na Ukrainę w lutym 2022 roku blisko 5 milionów Ukraińców – w tym setki naukowców i badaczy – uciekło z kraju. Jakie możliwe scenariusze czekają naukę ukraińską w przyszłości?

Polska Akademia Nauk i Japońskie Stowarzyszenie Promocji Nauki (JSPS) ogłaszają konkurs na propozycje panch, wspólnych projektów badawczych oraz wspólnych seminariów naukowych. Realizacja projektów ma nastąpić w latach 2023-24 w ramach porozumienia o współpracy naukowej.

Komercyjne zabiegi o niepotwierdzonym bezpieczeństwie i skuteczności narażają pacjentów na skutki uboczne oraz olbrzymie koszty. Wykorzystanie komórek określanych jako macierzyste w terapii powinno być odpowiednio regulowane.

„Kroniki pandemii” to zbiór 27 stanowisk oraz kalendarium przygotowane przez Interdyscyplinarny Zespół doradczy ds. COVID-19 przy prezesie PAN. Zespół od lipca 2020 roku merytorycznie informował o przebiegu pandemii, komentował dynamikę zmian oraz dawał konkretne zalecenia.

Prof. Wojciech Knap z Instytutu Wysokich Ciśnień PAN otrzymał ERC Advanced Grant, przyznawany przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych. Finansowanie w wysokości ok. 2 mln euro przeznaczy na pionierskie badania w dziedzinie promieniowania terahercowego.

Profesorowie Jerzy Duszyński i Roman Słowiński zostali wyróżnieni Orderem Palm Akademickich. To wyraz docenienia ich wkładu w promowanie francuskiej myśli naukowej w Polsce.

Europejska Rada ds. Badań Naukowych (ERC) wyróżniła 313 projekty doświadczonych naukowców. Rozdysponuje między nich 632 mln euro, które będą przeznaczone na realizację przełomowych badań. Wśród laureatów jest dwoje badaczy z Polski, w tym naukowiec z instytutu PAN.

Wnętrze komórki organizmu na potrzeby badawcze często odtwarza się sztucznie. Jednak cząsteczki stosowane w tym celu w probówce nie są tak neutralne, jak się dotychczas wydawało. Dowodzą tego badania naukowców z Instytutu Chemii Fizycznej PAN.

W wyniku wojny w Ukrainie rujnowana jest infrastruktura naukowa, a badacze muszą uciekać z kraju. Ich prace mogą być kontynuowane w instytucjach z innych krajów w formie stypendiów. Badacze powinni przy tym zachować afiliacje ukraińskich uczelni, co pozwoli utrzymać ciągłość ukraińskiej nauce. Apeluje o to prezes PAN, prof. Jerzy Duszyński.

„Nie można dłużej pomijać ogromnego potencjału wód podziemnych i konieczności ich zrównoważonego wykorzystywania” tak rozpoczyna się wydany w 2022 r. raport UNESCO o stanie wodnym. Opisuje wyzwania i możliwości związane z właściwym zarządzaniem tym zasobem.

Znamy laureatów krajowego finału konkursu „Mój doktorat w 180 sekund”. W gronie zwycięzców jest Kamil Bieniek – doktorant z Instytutu Podstawowych Problemów Techniki Polskiej Akademii Nauk. Wszystkim laureatom serdecznie gratulujemy!

Czy agresja Federacji Rosyjskiej na Ukrainę wpłynie na zwiększenie tempa transformacji energetycznej państw UE? Jakie kroki należy podjąć, by uniezależnić europejskie gospodarki, w tym Polskę, od paliw kopalnych z Rosji? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziemy w najnowszym komunikacie Zespołu doradczego do spraw kryzysu klimatycznego przy prezesie PAN. 

„W sytuacji kryzysu humanitarnego i uchodźczego palące staje się zapewnienie jak najlepszej ochrony przed chorobami, w tym przed chorobą COVID-19. Wiele osób pomaga i będzie pomagało uchodźcom z Ukrainy, pracując w bezpośrednim kontakcie z dużymi grupami ludzi. Bardzo ważne, aby zarówno osoby pomagające, jak i sami uchodźcy byli zaszczepieni” piszą naukowcy z zespołu ds. COVID-19 przy prezesie PAN w stanowisku 30.

„Na wodę musimy patrzeć kompleksowo i właściwie gospodarować naszymi zasobami od wód podziemnych po opadowe, bo ma to kluczowe znaczenie dla społeczeństwa i gospodarki”, mówi prof. Paweł Rowiński, wiceprezes PAN, specjalista w zakresie hydrodynamiki środowiskowej i hydrologii. O znaczeniu i wadze tego surowca naturalnego przypomina obchodzony co roku 22 marca Światowy Dzień Wody.

Pierwsi naukowcy z Ukrainy otrzymali już pomoc w instytutach Polskiej Akademii Nauk. Już niedługo kolejni badacze będą mogli skorzystać z programu uruchomionego wspólnie z Amerykańską Akademią Nauk.

Stanowisko Prezydium PAN dotyczące zalecenia dla redaktorów naczelnych pism naukowych z dnia 15 marca 2022 roku.

Badaczka z Centrum Fizyki Teoretycznej PAN otrzymała – jako pierwsza Polka w historii – prestiżową nagrodę im. Lodewijka Woltjera. Przyznaje ją Europejskie Towarzystwo Astronomiczne za wyróżniające się badania kosmosu. Prace laureatki dotyczą centrów galaktyk, kwazarów i ciemnej energii, a docelowo pozwolą zmierzyć Wszechświat.

Jak przebiegała ewolucja mózgu człowieka? Skąd się bierze wypalenie rodzicielskie? Czemu nie dostrzegamy depresji u dzieci? To tylko niektóre pytania, na które odpowiedzą naukowczynie i naukowcy PAN podczas serii wykładów zaplanowanych na 14-18 marca 2022.

Prof. Carsten Carlberg pokieruje panm zespołem badawczym w Instytucie Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN. Prace będą dotyczyły wpływu odżywiania na (epi)genetyczne predyspozycje do tzw. chorób dietozależnych.

Jesteśmy o krok bliżej do rozwiązania tej zagadki dzięki badaniom prowadzonym w Instytucie Podstawowych Problemów Techniki PAN (IPPT PAN). Wyniki opublikowało prestiżowe czasopismo naukowe „Science Signaling”. Lepsze zrozumienie jak komórki reagują na bodźce ma znaczenie np. dla projektowania skutecznych leków.

„W wymazach pobranych w ostatnich dniach lutego od mieszkańców Poznania i okolic wszystkie pozytywne próbki zawierały wyłącznie wariant Omikron” – poinformował prof. Andrzej Pławski, kierownik Innowacyjnego Centrum Medycznego przy Instytucie Genetyki Człowieka PAN w Poznaniu.

Centrum Badań Kosmicznych PAN (CBK PAN) zaprzestało dostarczania pomiarów laserowych rosyjskich satelitów GLONASS. Zachęca też do podpisania petycji, której celem jest odcięcie GLONASS od danych kalibracyjnych.

Po odbiciu od rakiety piłka tenisowa zniekształca się. Przez chwilę ściska się i rozciąga wzdłuż kierunku ruchu. Ślady podobnych drgań zachodzących w jądrach ołowiu 208Pb wytropili niedawno naukowcy z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie. Jedyna wcześniejsza obserwacja podobnego zjawiska liczy ponad 30 lat.

Uczonych obowiązuje krytycyzm wobec uzyskanych wyników, a badania muszą przejść ekspercką procedurę recenzyjną, zwieńczoną publikacją w czasopiśmie naukowym. Kryteria te nie zostały zachowane w przypadku styczniowych doniesień o odkryciu mutacji genetycznej rzekomo zwiększającej ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19.

Dr hab. Katharina Boguslawski, członkini Akademii Młodych Uczonych PAN, otrzymała jedną z najważniejszych międzynarodowych nagród naukowych. Medal Diraca trafia do wybitnych chemików obliczeniowych, którzy nie ukończyli 40. roku życia.

Dzięki finansowaniu dr Karolina Szczepanowska utworzy własną grupę badawczą w Międzynarodowym Instytucie Mechanizmów i Maszyn Molekularnych PAN. Laureatka została też niedawno stypendystką naszego programu PASIFIC dla utalentowanych młodych naukowców.

Prestiżowe wyróżnienie otrzymała dr Karolina Ćwiek-Rogalska z Instytutu Slawistyki PAN. W gronie laureatów są też dwaj członkowie Akademii Młodych Uczonych PAN: dr Szymon Chorąży (Uniwersytet Jagielloński) i dr Michał Tomza (Uniwersytet Warszawski). Gratulujemy!

Prezentujemy streszczenie pierwszej części najnowszego raportu IPCC. Dokument w syntetyczny sposób ujmuje najważniejsze ustalenia nauk fizycznych dotyczące zmiany klimatu. Przedstawia też 5 panch, przykładowych scenariuszy emisji gazów cieplarnianych.

Jury przyznało nagrodę twórcom urządzenia Ventil. Aparat służy do niezależnej wentylacji płuc. Dzięki niemu można też podłączyć dwie osoby do jednego respiratora. Wyróżnienie dostali natomiast autorzy niezwykle czułej metody diagnostycznej. Dzięki niej „odcisk palca” analizowanej substancji można otrzymać już po kilkunastu sekundach.